Fizik dersi Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS konularını merak mı ediyorsunuz? 12. sınıf Fizik dersinin Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları ünitesinin konularını ayrıntılı olarak inceledik.
ÖSYM, LYS’de Fizik sorularını müfredattan soruyor. 2017’de LYS sorularının tamamı müfredattan soruldu. 2017’de Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS konularından bir soru çıktı. Fizik testinin 29. sorusu ultrasonun çalışma şeklini ve kullanım yerini soruyordu. Yazının sonundaki kaynaklardan ÖSYM’nin websitesine gidip soru kitapçığını inceleyebilirsiniz.
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS konularından hangilerinin sınavda çıkabileceğini belirlemek için Ortaöğretim Fizik dersi için Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yayımladığı 2007 (11. ve 12. sınıflar için 2011), 2013 ve 2017 (Hem normal liseler hem fen liseleri için olanları) taradık. Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları ile ilgili kazanımları belirledik. Kazanımları iyice okuyup, özetledik. İçerik analizimizin sonunda bir tablo çıkardık.
Analizimizi yaparken önemli varsayımlarımız oldu:
- 2017 yılı Fizik dersi öğretim programının 2017 – 2018 öğretim yılından itibaren 9. sınıflarda, 2018 – 2019’da 10. sınıflarda, 2019 – 2020’de 11. sınıflarda ve 2020 – 2021’de 12. sınıflarda uygulanmaya başlayacağını öngörüyoruz.
- Büyük ihtimalle 2021 yılına kadar mezun olacak öğrenciler 2013 yılı müfredatıyla öğrenim görecekleri için, ÖSYM’nin 2021’de dahil olmak üzere YGS ve LYS’de 2013 yılı müfredatını baz alacağını varsayıyoruz.
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS Konuları Tablosu
Tabloda konu ve kavramlar bir yılın müfredatında varsa yeşil ve “1” olarak, yoksa kırmızı ve “0” olarak gösteriliyor. Bu tabloda tüm müfredatlarda ortak olan, sadece 2013 yılı müfredatında olan ve sadece 2017 müfredatında olan konu ve kavramları işaretledik.
- Siyah ve kalın yazılmış olanlar en çok dikkat etmeniz gerekenler, çünkü bunlar kapsam alanı içinde olduğu garanti olan kavramlar.
- Siyah ve normal yazılanlar açıkça bu konulara girilmez denilen kazanımlar. Bunların çıkacağını düşünmüyoruz.
- Mavi ve kalın yazılanlar 2013’te olup 2017’de olmayanlar. Bunların 2021 yılı dahil olmak üzere LYS’de çıkabileceğini düşünüyoruz.
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS Konuları 12. sınıfta olduğu için sadece LYS’de çıkıyor, YGS’de çıkmıyor.
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS Konuları Listesi
Görüntüleme Teknolojileri LYS Konuları
- Görüntüleme cihazlarının çalışma prensipleri:
- Röntgen
- MR
- PET
- Tomografi
- Ultrason
- Radarlar
- Sonar
- Termal kameralar
- LCD ve Plazma teknolojilerinde fiziğin yeri
Yarı İletken Teknolojisi LYS Konuları
- Yarı iletkenlerin temel özellikleri
- Diyot ve transistörlerin yapısı
- Diyot ve transistörlerin çeşitleri yok
- Kumun elektronik devre elemanı haline dönüşme süreci
- LED teknolojisinin kullanım alanları
- Güneş pillerinin çalışma prensibi ve kullanım alanları
Süper iletkenler LYS Konuları
- Süper iletkenlerin temel özellikleri
- Süper iletkenlerin teknolojide kullanım alanları
- Hızlı trenlerin
- Parçacık hızlandırıcılarının çalışma ilkeleri
Nanoteknoloji LYS Konuları
- Nanoteknoloji ve Nanobilimin temelleri
- Nanomalzemelerin temel özellikleri
- Malzemeler nano boyutlara indirilince yeni özellikler kazanır
- Fonksiyonel ve doğal nanoyapılara sahip sistemler
- Nanomalzemelerin teknolojideki kullanım alanları
LASER Işınları LYS Konuları
- LASER ışınlarının elde edilişi
- LASER ışınlarının teknolojide kullanımı
- LASER ışınlarının canlılar üstünde etkileri yok
X Işınları LYS Konuları
- X ışınlarının özellikleri
- X ışınlarının elde edilme yolları
- X ışınlarının teknolojide kullanımı
- X ışınlarının canlılar üstünde etkileri
- X ışınları ve fotoelektrik olayı karşılaştırması yok
- Sürekli spektrumlu ve karakteristik özellikli X ışınları arasındaki fark yok
- X ışınlarının malzemelerin yapısını incelemede kullanılması yok
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS Konuları Kelime Bulutu
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS Konuları kelime bulutu teknoloji, nano, x ışınları, yarı, süper, iletken, kullanım, alanlarına, örnekler, verir ve açıklar kelimelerinin sık kullanıldığını gösteriyor.
Modern Fiziğin Teknolojide Uygulamaları LYS Konuları Kazanımları
Görüntüleme Teknolojileri Kazanımları
2017 – 12.6.1.1. Görüntüleme cihazlarının çalışma prensiplerini açıklar.
- Görüntüleme cihazlarının (röntgen, MR, PET, tomografi, ultrason, radarlar, sonar, termal kameralar) çalışma ilkelerine kısaca değinilir.
- Öğrencilerin röntgen, MR, PET, tomografi, ultrason, radarlar, sonar, termal kameralar ile ilgili araştırmalar yaparak bu teknolojilerin oluşturulmasında fiziğin rolünü sorgulamaları sağlanır.
2017 – 12.6.1.2. LCD ve plazma teknolojilerinde fizik biliminin yerini açıklar.
2013 – 12.6.1.1 Görüntüleme cihazlarının çalışma prensiplerini ilgili fizik konularıyla bağlantı kurarak açıklar.
- Öğrencilerin MR, tomografi, ultrason, sonar, termal kameralar gibi görüntüleme cihazları ile ilgili araştırmalar yaparak fiziğin teknolojideki yerini yorumlamaları sağlanır.
2013 – 12.6.1.2 LCD ve Plazma teknolojilerinin çalışma prensibini ilgili fizik konularıyla bağlantı kurarak açıklar.
- Öğrencilerin LCD ve Plazma teknolojileri ile ilgili araştırmalar yaparak fiziğin teknolojideki yerini yorumlamalarına fırsatlar verilir.
Yarı İletken Teknolojisi Kazanımları
2017 – 12.6.2.1. Yarı iletken maddelerin genel özelliklerini açıklar.
2017 – 12.6.2.2. Yarı iletken malzemelerin teknolojideki önemini açıklar.
- Diyot ve transistörlerin işlevi verilir, çeşitlerine girilmez.
- Öğrencilerin kumun bir elektronik devre elemanı hâline gelme sürecini araştırmaları ve paylaşmaları sağlanır.
2017 – 12.6.2.3. LED teknolojisinin kullanıldığı yerlere örnekler verir.
2017 – 12.6.2.4. Güneş pillerinin çalışma şeklini açıklar.
- Güneş pillerinin günümüzdeki ve gelecekteki yerinin tartışılması sağlanır.
- Yapı elemanlarının özelliklerinin detaylarına girilmez.
2017 – 12.6.2.5. Günlük hayatı kolaylaştıran, güneş pillerinin kullanıldığı sistem tasarlar.
- Öğrencilerin yapmış oldukları tasarımın ülke ekonomisine ve çevreye sağlayacağı katkıları açıklamaları sağlanır.
2017 Fen Lisesi – 12.6.2.3. LED, fotodiyot ve fotodirenç teknolojisinin kullanım alanlarını örneklerle açıklar.
2013 – 12.6.2.1 Yarı iletken maddelerin özelliklerini açıklar, teknolojideki öneminin farkında olur.
- Diyot ve transistörlerin yapısı verilir, çeşitlerine girilmez.
- Öğrencilerin kumun bir elektronik devre elemanı haline gelme serüvenini araştırıp sunmaları sağlanır.
2013 – 12.6.2.2 LED teknolojisinin günlük hayatta kullanım alanlarına örnekler verir ve açıklar.
2013 – 12.6.2.3 Güneş pilinin çalışma prensiplerini açıklar, günümüzde ve gelecekteki yerini tartışır.
2013 – 12.6.2.4 Söz konusu teknolojilerin toplum içindeki yerini yorumlayarak bu teknolojilerin geleceği hakkında tahminlerde bulunur.
2007 – 12.5.2.3. Yarı iletken maddeleri örneklerle açıklar.
- Esaki ve Giaever – 1956 2003 Nobel Ödülü; Abrikosov, Ginzburg ve Leggett – 2003 Nobel Ödülü
- Shockley, Bardeen ve Brattain – 1956 2003 Nobel Ödülü
- Yarı iletken ve üstün iletkenlerin özellikle günlük yaşamda kullanım alanları vurgulanır.
Süper İletkenler Kazanımları
2017 – 12.6.3.1. Süper iletken maddenin temel özelliklerini açıklar.
2017 – 12.6.3.2. Süper iletkenlerin teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
- Hızlı trenlerin ve parçacık hızlandırıcılarının çalışma ilkeleri üzerinde durulur.
2013 – 12.6.3.1 Süper iletkenliğin bilim tarihi içindeki gelişimini açıklar.
2013 – 12.6.3.2 Maddenin süper iletken olabilme şartlarını açıklar.
- Öğrencilerin süper iletken maddelerin elektriksel iletkenlikteki davranışlarını açıklamaları sağlanır.
2013 – 12.6.3.3 Süper iletkenlerin teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
- Hızlı trenler ve parçacık hızlandırıcılar gibi teknolojilerin çalışma ilkelerinin öğrenciler tarafından incelenmesi sağlanır.
2007 – 12.5.2.4. Üstün iletken maddeleri örneklerle açıklar.
- Yarı iletken ve üstün iletkenlerin özellikle günlük yaşamda kullanım alanları vurgulanır.
Nanoteknoloji Kazanımları
2017 – 12.6.4.1. Nanobilimin temellerini açıklar.
- Fizik bilimi ile nanobilim ve nanoteknolojinin ilişkisi üzerinde durulur.
- Fonksiyonel ve doğal nanoyapılara sahip sistemlere örnekler verilir.
2017 – 12.6.4.2. Nanomalzemelerin temel özelliklerini açıklar.
- Malzemelerin nano boyutlara indirilmesi durumunda yeni özellikler kazandıkları vurgulanır.
2017 – 12.6.4.3. Nanomalzemelerin teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
- Nanomalzemelerin bilim ve teknolojinin gelişimine etkisi vurgulanır.
2013 – 12.6.4.1 Nanobiliminin temellerini açıklar.
- Öğrencilerin, fizik bilimi ile nanobilim ve nanoteknolojinin ilişkisini fark etmeleri sağlanır.
2013 – 12.6.4.2 Nanomalzemelerin özelliklerini açıklar.
2013 – 12.6.4.3 Nanomalzemelerin teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
- Öğrencilerin bilim ve teknolojinin gelişiminde nanomalzemelerin etkisini yorumlamaları sağlanır.
2007 – 12.5.2.5. Teknolojik gelişmeler ile üretilen ürünlerin boyutu arasında ilişki kurar.
- Tüm maddelerin atomlardan oluştuğu, maddelerin özeliklerini atomlardan ve bu atomların dizilişlerinden aldığı belirtilerek, atomları işleyecek kadar küçük boyutta aletlerle doğadaki atomik dizilimler taklit edilerek istenilen bir çok ürünün üretilebileceğine vurgu yapılır. Nano teknolojide atom veya molekülerin tek tek işlenip hassas şekilde birleştirilerek istenilen ürünün elde edilebildiği belirtilir. Günlük yaşamımızdaki ve gelecekte üretilebilecek nano teknoloji ürünlerine örnekler verilir. Teknolojik ürün boyutunun gelecekte hangi ölçeğe kadar küçülebileceği, atom boyutu ile kıyaslanarak, tartışılır.
- Makroskopik boyutta işlenen teknolojik ürünlerden yola çıkılarak mikrometre (mikron teknolojisi) ve nanometre (nano teknoloji) boyutunda işlenerek üretilen ürünlere yer verilir.
Laser Işınları Kazanımları
2017 – 12.6.5.1. LASER ışınlarının elde edilişini açıklar.
- Matematiksel hesaplamalara girilmez.
- Simülasyonlar ve videolar yardımıyla LASER ışınının oluşumunun incelenmesi sağlanır.
2017 – 12.6.5.2. LASER ışınlarının teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
2017 Fen Lisesi – 12.6.5.3. LASER ışınlarının canlılar üzerindeki etkilerini açıklar.
2013 – 12.6.6.1 Laser ışınlarının elde edilişini açıklar.
2013 – 12.6.6.2 Laser ışınlarının teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
2007 – 11.4.3.12. Atomun enerji seviyelerinden yararlanarak atomun uyarılmasını yorumlar.
- Uyarılmış ve kendiliğinden ışın yayma olayları irdelenerek LASER ışığı ve özelikleri açıklanır.
X Işınları Kazanımları
2013 – 12.6.5.1 X ışınlarının özelliklerini ve elde edilme yollarını açıklar.
- X ışınları ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
2013 – 12.6.5.2 X ışınlarının teknolojide kullanım alanlarına örnekler verir.
2013 – 12.6.5.3 X ışınlarının canlılar üzerindeki etkilerini açıklar.
2007 – 12.5.1.1. X-ışınlarının nasıl elde edildiğini açıklar.
- Röntgen – 1901 Nobel Ödülü
- X-ışınları tüpünün şeması çizilerek hızlandırılmış elektronların hedef metal levhaya çarptırılarak ivmeli hareketi irdelenir. Hedef metale çarpan elektronların enerjisi ile saçılan X-ışını enerjisi arasındaki bağıntı incelenir.
2007 – 12.5.1.2. Sürekli spektrum X-ışınları ile karakteristik X-ışınlarının oluşturulma nedenlerini ayırt eder.
- Barkla – 1917 Nobel Ödülü
- X-ışınları tüpünde değişik hızlandırıcı gerilim için saçılan X-ışınlarının şiddeti ile dalga boyu değişim grafiği çizilir. Belirli gerilimden sonra oluşan piklerin nedeni yorumlanır.
2007 – 12.5.1.3. X-ışınlarının özeliklerini açıklar.
- X-ışınlarının elektromanyetik tayftaki yeri, giricilik, iyonlaştırma ve soğrulma durumları açıklanır. Sağlık açısından zararlı etkileri konusunda gerekli uyarılar yapılır.
2007 – 12.5.1.4. X-ışınları tüpü ile fotoelektrik olay düzeneğini karşılaştırır.
- Fotoelektrik olay düzeneğinde elektromanyetik dalgalar levha üzerindeki elektronları sökebilirken, X-ışınları düzeneğinde bir hedefe çarptırılarak ivmeli harekete zorlanan elektronların elektromanyetik dalga oluşumuna neden olduğu vurgulanır.
2007 – 12.5.1.5. Maddelerin yapısını açıklamak için neden X-ışınları kullanıldığının farkına varır.
- Bragg Yasası ifadesine girilmez.
- Bragg-1915 Nobel Ödülü ve von Laue – 1914 Nobel Ödülü
- X-ışınlarının dalga boyu ile atomun boyutu ve katılarda atomlar arası uzaklık arasındaki ilişki vurgulanır.
2007 – 12.5.1.6. X-ışınları ile madde etkileşiminden maddeyi oluşturan atomların konum ve termal titreşimlerinin belirli bir olasılıkla tespit edilebileceğinin farkına varır.
- X-ışınları ile madde etkileşimi sonucu kristalden kırınıma uğrayan ışınların şiddeti üzerinde yapılan bir takım hesaplamalarla elde edilebilen atomik konum ve titreşim parametrelerinden atomlara ait somut bilgiler elde edilebildiği açıklanır.
Kaynaklar
- 2017 YGS Temel Soru Kitapçığı, ÖSYM (http://www.osym.gov.tr/TR,13018/2017-ygs-temel-soru-kitapcigi-ve-cevap-anahtari.html)
- 2017 LYS Fen Bilimleri Soru Kitapçığı, ÖSYM (http://www.osym.gov.tr/TR,13193/2017—lys-soru-kitapciklari-ve-cevap-anahtarlari.html)
- 2017 Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı, MEB (http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=174)
- 2017 Ortaöğretim Fen Lisesi Fizik Dersi Öğretim Programı, MEB (http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=199)
- 2013 Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı, MEB (http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=217)
- 2007 Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı, 9. sınıf, MEB (http://ogm.meb.gov.tr/belgeler/fizik9.pdf)
- 2007 (2011) Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı, 12. sınıf, MEB (http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=68)