Sığayı (kapasitans da denir) incelemek için harika bir simülasyon üretmiş PHET, biz de Türkçe halini sunuyoruz. Bu simülasyon sanal deneyler yapmak için harika bir araç.
Creative Commons (CC-BY) lisansıyla kullanılmıştır. PhET Interactive Simulations. University of Colorado Boulder
Sığa Deneyi: Temel İlkeler Simülasyonunu Nasıl Kullanacaksınız?
Simülasyonu açtığınızda tarayıcınızda karşınıza iki seçenek gelecek. (1) Sığa (kapasitans) ve (2) Ampul. Sığa resminin üstüne tıklarsanız karşınıza yukarıda gösterilen ekran çıkacak. Bu ekranda iki iletken paralel levhayı pile bağlayamak için anahtarı (çift yönlü gösterilen beyaz oklar) tutup sürüklüyorsunuz. Sonra pilin üstündeki kaydırma düğmesine (sarı düğme) tıklayıp yine yukarı veya aşağı sürükleyerek pilin potansiyel farkını değiştirebiliyorsunuz. Yeşil okların üstüne gelip tıklayıp sürükleyerek levhalar arasındaki aralığı ve levhaların alanını değiştirebiliyorsunuz.
Sağ taraftaki voltmetreyi tıklayıp sürükleyerek ana ekrana getirebilirsiniz. Voltmetrenin ucundaki kırmızı ve siyah uçları potansiyel farkı ölçmek istediğiniz noktalara dokundurarak voltaj ölçümü alabilirsiniz. Üstteki gri bölgeden sığanın miktarını, üst levhanın yükünü ve depolanan enerjiyi ölçebilirsiniz. Sağ taraftaki gri bölgeden de levhanın yük çeşidini ve gösterimini, elektrik alanı ve akımın yönünün simülasyonda gösterilip gösterilmemesini kontrol edebilirsiniz. Simülasyonun bu kısmında düzgün elektrik alanı inceleyebilir, sığanın anlamını keşfedebilirsiniz.
Simülasyonun Ampul sekmesinde ise basit bir direnç ve sığaç devresi (RC devresi) gösteriliyor. Bu devrede sığaç önce pile bağlanıp yüklenmeli, bu kısmı anahtarları sola doğru tutup sürükleyerek yapabilirsiniz. Sonra Anahtarı sağa doğru sürükleyip bıraktığınızda ampul ile sığaçın nasıl etkileştiğini görebilirsiniz. Voltmetreyi de kullanırsanız ampulün uçları arasında potansiyel farkın zamana göre nasıl değiştiğini de görebilirsiniz. Yine levhalar arasındaki mesafeyi ve levhaların alanını değiştirerek sığa miktarını kontrol edip bunun depolanan yük miktarı ve ampulun parlaklığı ve aydınlatma süresi arasındaki ilişkiyi de inceleyebilirsiniz.