PHET’in ürettiği belki de en çok kullanılan simülasyon olan Devre Yapım Seti Doğru akım (DC) simülasyonunun Türkçe sürümünü sunuyoruz. Bu simülasyonu kullanarak basit (hatta karmaşık) doğru akım devreleri kurabilirsiniz. Elektrik akımı, potansiyel fark ve direnç ilişkisini keşfedebilirsiniz. Ayrıca iletken telin içindeki elektronların hareketini ve geleneksel akımın yönünü görebilirsiniz. Ampermetre ve voltmetre kullanarak devrelerin çeşitli noktalarında akımı ve voltajı ölçebilirsiniz. Sanal deneyler tasarlamak için harika bir araç bu.
Simülasyonu Başlat
Creative Commons (CC-BY) lisansıyla kullanılmıştır. PhET Interactive Simulations. University of Colorado Boulder
https://phet.colorado.edu
Devre yapım seti doğru akım simülasyonu nasıl kullanılır?
Bu simülasyonla çok yaratıcı olabilirsiniz. En basit haliyle basit bir elektrik devresi kurarak başlayabilirsiniz. Simülasyon ilk açıldığında size iki seçenek sunacak. İlki “Giriş”, ikincisi “Deney”. Giriş kısmını tıkladığınızda karşınıza ekranın sol yanında kablo, pil, direnç, ampul ve anahtar gibi çeşitli devre elemanları bulunuyor. Bunların üstüne gelip ekranın ortasına sürükleyerek devrenizi kurmaya başlıyorsunuz. Tüm devre elemanlarının iki ucu var, bir ucunu bir kabloya ya da başka bir devre elemanına bağlayabiliyorsunuz. Yukarıdaki resimde bir kaç tel, bir pil ve bir ampul kullanarak oluşturulmuş devre gösteriliyordu. Bu devrenin aynısını yapmaya çalışabilirsiniz örneğin.
Ekranın sağ üst tarafında “Akımı göster” ve bunun altında da “elektronlar” ve “geleneksel” seçenekleri var. Elektronları seçerseniz elektronların devredeki hareketini görebiliyorsunuz. Gelenekseli seçerseniz, konvansiyonel akım yönünün gösteriyor (elektronların hareketinin ters yönü olduğuna dikkat edin). Ardından “Etiketler” seçeneği var, bu da devre elemanlarının ve ölçüm cihazlarının isimlerinin gösterilmesini ya da saklanmasını sağlıyor. Bunun da altında “Değerleri göster” seçeneği var, bu seçenek de direnç ve pil gibi devre elemanlarının kaç ohm ya da kaç volt olduklarını her devre elemanının üstünde gösterilmesini sağlıyor.
Ekranın sağ orta kısmında voltmetre ve ampermetre ölçüm aletleri var. Bunlardan birini ya da daha fazlasını seçip devrenizin çeşitli yerlerindeki akım ve gerilim değerlerini ölçebiliyorsunuz. Ampermetrenin temas gerektirmeyen cins olduğunu da belirtelim.
Ekranın sağ alt kısmında gerçek pil ve devre elemanı pil sembolü var. Devrenizde gerçek ya da sembolik görüntü arasında gidip gelebilmenizi sağlıyor.
Ekranın alt ortasından ya da simülasyonun başlangıç ekranından “Deney” sekmesini seçerseniz, devre elemanlarına bozuk para, kağıt para, silgi ve el gibi yeni cisimler ekleniyor. Bunların direncini bulabilirsiniz örneğin. Ayrıca ekranın sağ tarafına da ampermetrelere devreye seri bağlanması gereken ampermetrenin de eklendiğini görüyoruz. Ek olarak kablonun ve pillerin iç dirençlerini ayarlayabilme kontrollerinin de eklendiğini görüyoruz.
Bu simülasyonu kullanarak Ohm kanununu keşfedebilir misiniz?
Daha önce de söylediğimiz gibi bu simülasyon PHET’in belki de en bilinen simülasyonu. Bu kadar ünlü olması da boşuna değil. Deneyin ve görün!
Güzelmiş