Fizik basınç ve kaldırma kuveti YGS ve LYS konuları kelime bulutu

Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS Konuları 2018

Fizik dersi Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS konularını merak mı ediyorsunuz? 10. sınıf Fizik dersinin ilk ünitesi olan Basınç ve Kaldırma Kuvveti’ni ayrıntılı olarak inceledik.

ÖSYM, YGS ve LYS’de Fizik sorularını müfredattan soruyor. 2017’de yılının YGS ve LYS sorularının tamamı müfredattan soruldu. Tüm sorular kazanımlarla örtüşüyor. 2017’de Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS konularından üç soru çıktı:

  • YGS Fen Bilimleri testinin 3. ve 4. soruları kaldırma kuvvetiyle ilgiliydi.
  • LYS Fizik testinin 6. sorusu bir sıvının içine konulmuş küp şeklinde bir cisme uygulanan basınç kuvvetinin yönünü soruyordu.

Yazının sonundaki kaynaklardan ÖSYM’nin websitesine gidip soru kitapçığını inceleyebilirsiniz.

Basınç ve kaldırma kuvveti YGS ve LYS konularından hangilerinin çıkabileceğini belirlemek için Ortaöğretim Fizik dersi için Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yayımladığı 2007 (11. ve 12. sınıflar için 2011), 2013 ve 2017 (Hem normal liseler hem fen liseleri için olanları) taradık. Basınç ve kaldırma kuvvetiyle ilgili kazanımları belirledik. Kazanımları iyice okuyup, özetledik ve bir tablo çıkardık.

Analizimizi yaparken önemli varsayımlarımız oldu:

  • 2017 yılı Fizik dersi öğretim programının 2017 – 2018 öğretim yılından itibaren 9. sınıflarda, 2018 – 2019’da 10. sınıflarda, 2019 – 2020’de 11. sınıflarda ve 2020 – 2021’de 12. sınıflarda uygulanmaya başlayacağını öngörüyoruz.
  • Büyük ihtimalle 2021 yılına kadar mezun olacak öğrenciler 2013 yılı müfredatıyla öğrenim görecekleri için, ÖSYM’nin 2021’de dahil olmak üzere YGS ve LYS’de 2013 yılı müfredatını baz alacağını varsayıyoruz.

Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS Konuları Tablosu

Tabloda konu ve kavramlar bir yılın müfredatında varsa yeşil ve “1” olarak, yoksa kırmızı ve “0” olarak gösteriliyor. Bu tabloda tüm müfredatlarda ortak olan, sadece 2013 yılı müfredatında olan ve sadece 2017 müfredatında olan konu ve kavramları işaretledik.

  • Siyah ve kalın yazılmış olanlar en çok dikkat etmeniz gerekenler, çünkü bunlar kapsam alanı içinde olduğu garanti olan kavramlar.
  • Kırmızı ve kalın yazılanlar 2017’de olup 2013’te olmayanlar. Bunların 2022’den itibaren YGS ve LYS’de sorulacağını düşünüyoruz.
  • Siyah ve normal yazılanlar sadece 2007 yılında olanlar ya da açıkça bu konulara girilmeyecek denilen kazanımlar. Bunların YGS ve LYS’de çıkacağını düşünmüyoruz.

Fizik basınç ve kaldırma kuvveti YGS ve LYS konuları tablosu

Basınç ve Kaldırma Kuvveti ünitesi 2013 ve 2017 müfredatlarında 10. sınıf konusu olduğu için, bundan önceki yıllarda olduğu gibi 2018 ve sonrasında da hem YGS’ye hem de LYS’ye dahil olmasını bekliyoruz.

Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS Konuları Listesi

Daha önce çıkan Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS konuları ile ilgili sorulara dayanarak şu konulara ağırlık vermeniz gerektiğini düşünüyoruz:

Basınç ve Kaldırma Kuvveti için en önemli YGS ve LYS konuları

Basınç ve basınç kuvveti

Kaldırma kuvveti

Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS konuları Kelime Bulutu

Fizik basınç ve kaldırma kuveti YGS ve LYS konuları kelime bulutu

Basınç ve Kaldırma Kuvveti için en önemli YGS ve LYS konularında müfredatlarda en sık geçen kelimeleri gösteren kelime bulutu yukarıda görülüyor. Basınç, akışkan, kaldırma kuvveti, Bernoulli ilkesi, katı, sıvı ve gaz en sık geçen kelimeler olmuş. Açıklar ve analiz eder de en sık kullanılan kazanım fiilleri.

Basınç ve Kaldırma Kuvveti YGS ve LYS Konuları ile ilgili Müfredatlardaki Kazanımlar

Basınç

2017 – 10.2.1.1. Basınç ve basınç kuvveti kavramlarının katı, durgun sıvı ve gazlarda bağlı olduğu değişkenleri açıklar.

  • Basınç etkisiyle çalışan ölçüm aletlerinden barometre, altimetre, manometre ve batimetre hakkında bilgi verilir.
  • Gaz basıncında ve Pascal Prensibi’nde matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Katı ve durgun sıvı basıncı ve basınç kuvveti ile ilgili matematiksel hesaplamalar yapılmaz.
  • Basınç (katı, durgun sıvı ve gazlarda), basınç kuvveti ve pascal prensibi ile ilgili matematiksel hesaplamalar yapılması sağlanır. (Fen lisesi)
  • Torricelli deneyi açıklanır ve kılcallık ile farkı belirtilir.
  • Öğrencilerin, günlük hayattan basıncın hayatımıza etkilerine örnekler vermeleri sağlanır. Basıncın hâl değişimine etkileri vurgulanır.

2017 – 10.2.1.2. Akışkanlarda akış sürati ile akışkan basıncı arasında ilişki kurar.

  • Bernoulli İlkesi’nin günlük hayattaki örnekler (çatıların uçması, şemsiyenin ters çevrilmesi, rüzgârlı havalarda kapıların sert kapanması gibi) üzerinden açıklanması sağlanır.
  • Bernoulli İlkesi’yle ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Deneyler veya simülasyonlardan yararlanılarak kesit alanı, basınç ve akışkan sürati arasında bağlantı kurulması sağlanır.
  • Günlük hayatta akışkan basıncının sağlayabileceği kolaylıklar (uçakların uçması gibi) ve olumsuz etkilerine karşı alınması gereken sağlık ve güvenlik tedbirleri (yüksek süratle hareket eden araçlara yaklaşılmaması gibi) vurgulanır.
  • Tansiyonun damarlardaki kan basıncı olduğu vurgulanarak öğrencilerin tansiyon aletinin çalışma prensibini araştırmaları sağlanır.

2013 – 10.1.1.1. Katılarda ve durgun sıvılarda basınç kavramını açıklar, basıncı etkileyen değişkenleri analiz eder.

  • Katı, sıvı ve gaz basınçları arasındaki farklar vurgulanır.
  • Öğrencilerin basınç kavramının uygulama alanlarına örnekler vererek açıklamaları sağlanır.
  • Öğrencilerin deney yaparak ve simülasyonlar kullanarak basıncı etkileyen değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.
  • Öğrencilerin günlük hayat örnekleri üzerinden basıncın hayatımıza etkilerini tartışmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin katı basıncı ve durgun sıvı basıncı ile ilgili hesaplamalar yapmaları sağlanır.

2013 – 10.1.1.2 Akışkanlarda akış hızı ile akışkan basıncı arasındaki ilişkiyi keşfeder.

  • Bernoulli ilkesiyle ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Öğrencilerin basınç etkisi ile çalışan ölçme araçlarının (barometre, altimetre, manometre, batimetre) çalışma ilkelerini açıklamaları sağlanır.
  • Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmaları ve Bernoulli ilkesini açıklamaları sağlanır.
  • Öğrencilerin günlük hayatta akışkanların hızının (Bernoulli ilkesi ile açıklanan olayların) yaşatabileceği sorunları ve sağlayabileceği avantajları tartışmaları sağlanır.

2013 – 10.1.1.3 Basıncın hal değişimine etkisini analiz eder.

  • Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmalarına fırsat verilir.
  • Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları basıncın hal değişimine etkisi ile ilgili olayları açıklamaları sağlanır.

2007 – 11.1.1.1. Katıların bir yüzeye uyguladığı basıncı hesaplar.

    1. sınıf Fen ve Teknoloji dersi 2. Ünite: Kuvvet ve Hareket.
  • Basınç’ın tanımı hatırlatılır. Bu tanımın katı, sıvı ve gazlarda da geçerli olduğu vurgulanır. Skaler bir büyüklük olduğu ve katıların kendilerine uygulanan kuvveti aynı doğrultuda aynen ilettikleri halde, basıncı aynen iletmedikleri vurgulanır. Piezo elektrik olayı kısaca açıklanıp bununla çalışan basküllerin yapısı tanıtılır.

2007 – 11.1.1.2. Durgun akışkanlarda basıncı, farklı derinliklerde hesaplar.

    1. sınıf Fen ve Teknoloji dersi 2. Ünite: Kuvvet ve Hareket.
  • Akışkan kavramının hem sıvıları hem de gazları içerdiği vurgulanır. SI birim sisteminde basınç birimi pascal (Pa) dır. Birimler arası (Pa, atm, Torr (mmHg), mmH 2 O, bar) değişimler verilir. Su altında her 10,3 metre derinlikte basıncın 1 atm kadar artacağı belirtilir. Pascal’ın patlak fıçı gösterisi açıklanır. Sıvıların çok az sıkışmasına rağmen sıkıştırılamaz olarak kabul edilebileceği hatırlatılır. Kapalı bir kaptaki sıvının herhangi bir noktasına uygulanan basıncın kabın iç yüzeylerinin her noktasına aynı büyüklükte iletildiği ve buna paskal ilkesi dendiği verilir. Birleşik kap ve su cenderelerinin çalışma ilkeleri anlatılır. Bu ilkelere göre çalışan araçlara örnekler verilir. Atmosferde, deniz seviyesine göre yükseklik değişiminin atmosferik basınç üzerindeki etkisi incelenir.

2007 – 11.1.1.3. Atmosfer basıncının etkisi ile çalışan aletlerin çalışma ilkesini açıklar.

  • Toricelli deneyi açıklanarak, deney cıva yerine su ile yapılırsa kaç metrelik bir boru gerekeceği tartışılır. Yüzeydeki bir tulumba ile neden yaklaşık olarak en fazla 10 m derinlikten su çıkarılabildiği açıklanır. Barometre, manometre, altimetre ve batimetre tanıtılır. Magdeburg yarım küreleri ile yapılan deney anlatılır.

2007 – 11.1.1.5. Akışkanın hızı ile basıncı arasındaki ilişkiyi keşfeder.

  • Yalnızca düzgün akan ve türbülans yapmayan akışkanlarda konuşulur. Bernoulli ilkesi; akışkanın sürati artarsa akışkanın basıncı azalır olarak verilir fakat formüllere girilmez. Bunun sebebinin enerji korunumu olduğu da verilir. Akışkanının basıncı ile akışkanın akmasını engelleyen cisimlere uygulayacağı basınç değil, çepere yapılan basınç kast edilmektedir. Uçak kanadı, yan yana geçen iki araç arasında hızlanan havanın basıncı, kasırgalarda çatının uçması ve pencerelerin dışa patlaması vb. uygulamalar verilir.

2007 – 12.1.2.3. Basıncın kaynama ve donma olaylarına etkisini açıklar.

  • Maddenin üç hâlinin aynı anda gözlemlenebileceği durum vurgulanır.

2007 – 12.1.2.4. Basınç altında buzun erimesi ve basınç ortadan kalktıktan sonra tekrar donmasını deneyerek açıklar.

  • Buz pateni, kızak ve kayak olayları örnek olarak verilir.

2007 – 12.1.2.5. Basınç, sıcaklık ve hâl değişimi arasındaki ilişkiyi grafik yardımıyla yorumlar.

Kaldırma Kuvveti

2017 – 10.2.2.1. Durgun akışkanlarda cisimlere etki eden kaldırma kuvvetinin basınç kuvveti farkından kaynaklandığını açıklar.

  • Archimedes İlkesi açıklanır. Yüzme, askıda kalma ve batma durumlarında kaldırma kuvveti ile cismin ağırlığının büyüklükleri karşılaştırılır.
  • Kaldırma kuvveti ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Kaldırma kuvveti ile ilgili hesaplamalar yapılır. (Fen lisesi)

2017 – 10.2.2.2. Kaldırma kuvvetiyle ilgili belirlediği günlük hayattaki problemlere kaldırma kuvveti ve/veya Bernoulli İlkesi’ni kullanarak çözüm önerisi üretir.
2013 – 10.1.1.4. Durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetlerini açıklar.

  • Kaldırma kuvveti ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Ögrencilerin günlük hayattan kaldırma kuvveti ile ilgili problem durumları ortaya koymaları ve çözüm yolları üretmeleri sağlanır.
  • Öğrencilerin Archimedes ilkesini açıklamaları sağlanır.
  • Öğrencilerin batma, yüzme ve askıda kalma olaylarını, cisme uygulanan kaldırma kuvveti ile ilişkilendirmeleri sağlanır.
  • Öğrencilerin durgun akışkanlarda kaldırma kuvvetini basınç kavramı ile ilişkilendirerek açıklamaları sağlanır.
  • Öğrencilerin durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

2007 – 11.1.1.4. Durgun akışkanlardaki cisimlere uygulanan kaldırma kuvvetini hesaplar.

  • Arşimet ilkesi “Tamamen veya bir kısmı bir akışkana batan cisme akışkan tarafından uygulanan kaldırma kuvveti, cismin yer değiştirdiği akışkanın ağırlığına eşittir” şeklinde verilir. Arşimet ilkesinin hem sıvılarda hem de gazlarda geçerli olduğu vurgulanır. Batma, yüzme ve askıda kalma olayları cisme uygulanan kaldırma kuvveti ile ilişkilendirilir.

Kaynaklar

Yorum yapın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.