Potansiyel enerji bir cisim ya da sistemin konumundan dolayı sahip olduğu enerjidir. Bir cisim hareket etmese bile sadece konumundan dolayı iş yapabiliyorsa potansiyel enerjisi vardır. Potansiyel, depolanmış demektir, yani bir cismin enerjisi vardır ama henüz iş yapmamaktadır. Potansiyel enerjinin birimi de iş ve enerjiyle aynıdır, joule (J)’dür. Potansiyel enerji çeşitli şekillerde olabilir. En sık karşılaştığımız … Devamını oku
Enerji her yanımızdadır ve Evren enerjiden oluşur. Var olan her şeyin bir tür enerjisi vardır. Ama soyut bir kavram olduğu için tanımlaması zordur. Enerji nedir sorusunu kısaca iş yapabilme, ısıtabilme ya da aydınlatabilme yeteneği veya kapasitesi olarak yanıtlayabiliriz. Enerji tek başına bir varlık değildir, bir cismin ya da sistemin özelliğidir. Türetilmiş bir büyüklüktür ve skalerdir. Birimi … Devamını oku
Günlük yaşamda iş denince aklımıza bir şeyi taşımak ya da oturup çalışmak gelebilir. Fiziksel anlamda iş nedir ve iş nasıl bulunur sorusunun ise kesin matematiksel bir cevabı vardır. Bir cisme uygulanan kuvvet ile kuvvet doğrultusundaki yer değiştirmesinin çarpımına iş denir, W simgesiyle gösterilir. Cisme hem bir kuvvet uygulanması hem de kuvvetin, uygulandığı doğrultuda cismi hareket ettirmesi … Devamını oku
Türkçe PHET enerji simülasyonu Enerji Kaykay Parkı: Temel İlkeler. Simülasyonun Türkçe çevirisi orjinal PHET sitesinde henüz olmadığı için burada. Bu simülasyon HTML5 ile yazıldığı için hem bilgisayarlarda, hem tabletlerde, hem de akıllı telefonlarda çalışıyor. Simülasyonu Başlat Creative Commons (CC-BY) lisansıyla kullanılmıştır. PhET Interactive Simulations University of Colorado Boulder https://phet.colorado.edu Enerji simülasyonu nasıl kullanılır? Simülasyonu ilk … Devamını oku
Ağırlık günlük hayatımızda kütleye göre daha sık kullandığımız bir sözcük. Fizikte ise ağırlık ve kütle ilişkili ama farklı kavramlardır. Kütle bir cismin temel ve değişmeyen bir özelliğiyken, ağırlık bir cismin özelliği değildir. Kütle bir cismin madde miktarıdır; ağırlık duran (ivmelenmeyen) bir cismin kütlesine yer çekiminin uyguladığı kuvvettir. Bu nedenle kütlenin birimi kg; ağırlığın birimi Newton (N) … Devamını oku
Maddenin hallerini katı, sıvı ve gaz olarak sınıflandırmıştık. Şimdi maddenin dördüncü halini inceleyelim. Adını sık duymasanız da Evren’de maddenin en sık karşılaşılan hali plazmadır. Plazma bir gazın enerji verilerek iyonlaştırılmasıdır. Normalde atomlarda elektronlar atom çekirdeğine bağlıdırlar, atom bir bütün halinde hareket eder. İyonlaştırmak elektronlarla atom çekirdeği arasındaki bağın koparılmasıdır. Plazmada iyonlar (elektronu koparılmış atomlar) ve … Devamını oku
Madde nedir sorusunda maddenin üç halinden bahsetmiştik, katı sıvı ve gaz hallerini kıyaslamıştık. Gazlar şimdi odaklanacağımız konu olacak. Gaz nedir sorusunu gazların özelliklerini sıralayarak yanıtlayabiliriz: Tüm maddeler gibi taneciklerden (moleküllerden) oluşurlar. İçine konuldukları kabın hacmini tamamen doldururlar ve şeklini alırlar. Sıkıştırılabilirler. Gazlarda moleküller düzensizdir, birbirinden çok uzaktadır ve moleküller arasındaki elektriksel kuvvet zayıf olduğu için serbestçe … Devamını oku
Kılcallık bir sıvının çapı küçük olan boruların içinde yükselmesi ya da alçalması olayıdır. Bu olayının nedeni hem sıvı molekülleriyle borunun yapıldığı malzemenin molekülleri arasındaki adezyon hem sıvı molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetidir. Aşağıdaki resimde gıda boyası katılmış suyun içine batırılmış üç ince boru görülüyor. Bu borulardan en kalın olanının çapı 1 mm, su en az bu … Devamını oku
Yüzey gerilimi bir sıvının yüzey katmanının esnek bir zar gibi davranmasına yol açan etkinin adıdır. Tüm sıvıların yüzeyleri sanki gerilmiş bir zarla kaplıymış gibi davranır. Bu olayda sıvı yüzeyi olası en küçük alanı kaplayacak şekilde büzülür. Yüzey geriliminin matematiksel modeli birim uzunluğa düşen kuvvettir. γ = F/L Birimi N/m’dir, ama kuvvet küçük olduğu için dyne/cm … Devamını oku
Adezyon da kohezyon da yapışma anlamına gelir. Adezyon farklı türdeki moleküllerin birbirini çekmesidir, bir maddenin başka türde bir maddeye yapışmasıdır, bu nedenle yapışma da denir. Kohezyon aynı türdeki moleküllerin birbirini çekmesidir, bir maddenin kendi kendine yapışması birbirini tutmasıdır, bu nedenle birbirini tutma da denir. Aşağıdaki resimde bir su damlasının bir bitkinin yaprağından sarktığı görülüyor. Su damlasının … Devamını oku