Fizik madde ve özellikleri YGS ve LYS konuları kelime bulutu

Madde ve Özellikleri YGS ve LYS Konuları 2018

Madde ve Özellikleri YGS ve LYS konularını belirlemek için, 9. sınıf Fizik dersinin ikinci ünitesi olan Madde ve Özelliklerini ayrıntılı olarak inceledik. Fizik dersi müfredatlarını (2007, 2013 ve 2017) taradık ve bir tabloda özetledik.

Öncelikle ÖSYM’nin YGS ve LYS’de Fizik sorularını müfredattan sorduğunu belirtelim. 2017’de yılının YGS ve LYS sorularının tamamı müfredattan soruldu. 2017’de YGS ve LYS’de Madde ve Özellikleri konularından iki soru çıktı:

  • LYS Fizik testinin 2. sorusu hacim ölçmeyi ve özkütle hesaplamayı soruyor.
  • YGS Fen Bilimleri testinin 1. sorusu özkütlenin maddenin ayırt edici özelliği olduğunu bilmeyle ilgili.

Yazının sonundaki kaynaklardan ÖSYM’nin websitesine gidip soru kitapçığını inceleyebilirsiniz.

Analizimizi yaparken önemli varsayımlarımız oldu:

  • 2017 yılı Fizik dersi öğretim programının 2017 – 2018 öğretim yılından itibaren 9. sınıflarda, 2018 – 2019’da 10. sınıflarda, 2019 – 2020’de 11. sınıflarda ve 2020 – 2021’de 12. sınıflarda uygulanmaya başlayacağını öngörüyoruz.
  • Büyük ihtimalle 2021 yılına kadar mezun olacak öğrenciler 2013 yılı müfredatıyla öğrenim görecekleri için, ÖSYM’nin 2021’de dahil olmak üzere YGS ve LYS’de 2013 yılı müfredatını baz alacağını varsayıyoruz.

Madde ve Özellikleri YGS ve LYS Konuları Tablosu

Tabloda konu ve kavramlar bir yılın müfredatında varsa yeşil ve “1” olarak, yoksa kırmızı ve “0” olarak gösteriliyor. Bu tabloda tüm müfredatlarda ortak olan, sadece 2013 yılı müfredatında olan ve sadece 2017 müfredatında olan konu ve kavramları işaretledik.

  • Siyah ve kalın yazılmış olanlar en çok dikkat etmeniz gerekenler, çünkü bunlar kapsam alanı içinde olduğu garanti olan kavramlar.
  • Mavi ve kalın yazılanlar 2013’te olup 2017’de olmayanlar. Bunların 2021’e kadar YGS ve LYS’de sorulacağını düşünüyoruz.
  • Kırmızı ve kalın yazılanlar 2017’de olup 2013’te olmayanlar. Bunların 2022’den itibaren YGS ve LYS’de sorulacağını düşünüyoruz.
  • Siyah ve normal yazılanlar sadece 2007 yılında olanlar. Bunların YGS ve LYS’de çıkacağını düşünmüyoruz.

Fizik madde ve özellikleri YGS ve LYS konuları tablosu

Madde ve Özellikleri ünitesi 2013 ve 2017 müfredatlarında 9. sınıf konusu olduğu için, bundan önceki yıllarda olduğu gibi 2018 ve sonrasında da hem YGS’ye hem de LYS’ye dahil olmasını bekliyoruz.

Madde ve Özellikleri YGS ve LYS Konuları Listesi

Daha önce YGS ve LYS’de çıkan Madde ve Özellikleri ile ilgili sorulara dayanarak şu konulara ağırlık vermeniz gerektiğini düşünüyoruz:

Madde ve Özkütle için en önemli YGS ve LYS konuları

  • Özkütle formülü (matematiksel modeli)
  • Kütle ölçümü
  • Hacim hesapları: küp, dikdörtgenler prizması, silindir, küre
  • Hacim ölçümü: şekli düzgün olmayan cisimler
  • Kütle – hacim grafikleri
  • Kütle ve hacim birim dönüşümleri
  • Kütle-özkütle, hacim-özkütle grafikleri
  • Günlük hayatta özkütle
  • Ölçmede hata

Madde ve Özkütle ile ilgili YGS ve LYS için muhtemel yeni konular

  • Archimedes ve el-Hazini

Madde ve Özellikleri ile ilgili YGS ve LYS’de çıkmamasını beklediğimiz konular

  • Kum-su problemleri
  • Eşit kollu terazi ile ilgili matematiksel hesaplamalar
  • Karışımların özkütleleriyle ilgili matematiksel hesaplamalar
  • Maddenin halleri
  • Maddenin ayırt edici özellikleri
  • Fiziksel ve kimyasal değişimler
  • Kararlı ve kararsız elementler

Dayanıklılık için en önemli YGS ve LYS konuları

  • Dayanıklılık ile kesit alanı, hacim ve kütle ilişkisi
  • Canlıların dayanıklılığı

Dayanıklılık ile ilgili YGS ve LYS için muhtemel yeni konular

  • Küp, dikdörtgenler prizması, silindir ve kürenin kesit alanının hacme oranı

Yapışma ve birbirini tutma için en önemli YGS ve LYS konuları

Yapışma ve birbirini tutma ile ilgili YGS ve LYS’de çıkmamasını beklediğimiz konular

  • Sıvıların yüzey gerilimi katsayıları
  • Matematiksel hesaplar

Gazlar ve Plazmalar için en önemli YGS ve LYS konuları

Madde ve Özellikleri Kelime Bulutu

 

Fizik madde ve özellikleri YGS ve LYS konuları kelime bulutu

Madde ve özellikleri konusunda müfredatlarda en sık geçen kelimeleri gösteren kelime bulutu yukarıda görülüyor. Madde, özellikleri, yüzey, tutma, yapışma, özkütle, dayanıklılık ve açıklar en sık kullanılan sözcükler olmuş. Açıklar fiili çok önemli, bir çok bilgiyi açıklamanız beklendiğini gösteriyor.

Madde ve Özellikleri ile ilgili Kazanımlar

Madde ve Özkütle Kazanımları

2017 – (Normal lise ve fen lisesi) -9.2.1.1. Özkütleyi, kütle ve hacimle ilişkilendirerek açıklar.

  • Archimedes ve el-Hazini’nin özkütle ile ilgili yaptığı çalışmalara kısaca değinilir.
  • Düzgün geometrik şekilli cisimlerden küp, dikdörtgenler prizması, silindir, küre ve şekli düzgün olmayan cisimler için hacim hesaplamaları yapılır. Kum-su problemlerine girilmez. (Normal lise)
  • Düzgün geometrik şekilli ve şekli düzgün olmayan cisimler için hacim hesaplamaları yapılır. Kum-su karışımları ile ilgili hesaplamalar yapılır. (Fen lisesi)
  • Eşit kollu terazi ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Karışımların özkütleleri ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez. (Normal lise)
  • Karışımların özkütleleri ile ilgili hesaplamalar yapılması sağlanır. (Fen lisesi)
  • Kütle (mg, g, kg ve ton) ve hacim (mL, L, cm3 , dm3 , m3 ) için anlamlı birim dönüşümleri yapılır. Dönüşümler yapılırken bilişim teknolojilerinden faydalanılabileceği belirtilir.
  • Kütle-özkütle, hacim-özkütle grafiklerinin çizilmesi ve yorumlanması sağlanır.
  • Sabit sıcaklık ve basınçta ölçüm yapılarak kütle-hacim grafiğinin çizilmesi; kütle, hacim ve özkütle kavramları arasındaki matematiksel modelin çıkarılması sağlanır.

2017 – (Normal lise ve fen lisesi) – 9.2.1.2. Günlük hayatta saf maddelerin ve karışımların özkütlelerinden faydalanılan durumlara örnekler verir.

  • Kuyumculuk, porselen yapımı, ebru yapımı gibi özkütleden faydalanılan çalışma alanlarına değinilir.

2013 – 9.2.1.1. Maddelerin kütleleri ve hacimleri arasındaki ilişkiyi açıklar.

  • Maddelerin sıcaklığının ve basıncının sabit olduğu durumlar dikkate alınır.

2013 – 9.2.1.2. Maddelerin ortak özelliklerinden kütle ve hacmi ölçer, kütle-hacim grafiğini çizerek yorumlar.

  • Eşit kollu terazi ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Kütle ve hacim için birim dönüşümleri yapılır.
  • Kütle, hacim ve özkütle kavramları arasındaki matematiksel model çıkarılır.
  • Öğrencileri ölçümlerdeki hata kaynaklarını tartışmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin özkütle-kütle ve özkütle-hacim grafiklerini çizerek yorumları sağlanır.

2013 – 9.2.1.3. Günlük hayatta saf maddelerin ve karışımların özkütlelerinden faydalanılan durumları açıklar.

  • Karışımların özkütleleri ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Öğrencilerin çalışma alanlarında özkütleden faydalanılan durumlar (kuyumculuk, porselen yapımı gibi) anlatılarak günlük yaşamla bağlantı kurmaları sağlanır.

2007 – 9.3.1.1. Maddelerin ortak özelliğinin kütle ve dolayısıyla hacim olduğunu açıklar.

  • Bu kazanım makro ölçek düzeyinde ele alınmalıdır. Örneğin fotondan bahsedilmemelidir.

2007 – 9.3.1.2. Maddeleri hallerine göre sınıflandırır.

  • Maddenin katı, sıvı ve gaz halleri hatırlatılarak plazma hali açıklanır. Öğrenciler, maddenin plazma halini ilk defa öğrendikleri için bu kavram üzerinde durulmalı ve günlük yaşamdan örnekler verilmelidir. Maddenin dört halinin öteleme hareketi yapıp yapmadıklarına göre, sıkıştırılıp sıkıştırılamadıklarına göre ve mıknatıstan etkilenip etkilenmediklerine göre sınıflandırılabileceği açıklanır.

2007 – 9.3.1.3. Sıvı ve katı maddelerin hacimlerini ölçer.

  • Sıvılarda çözünmeyen, kum vb. katılar dışında, düzgün şekilli olanlar hesaplanır. Diğerleri ise dereceli silindir ile ölçülerek bulunur. Gazların ise bulundukları kabın hacmini aldığı vurgulanır.
  • “Gazların hacimleri yoktur.” (Kavram yanılgısı)

2007 – 9.3.1.4. Katı ve sıvı maddelerin yoğunluğunu kütle- hacim grafiklerinden yararlanarak hesaplar.

2007 – 9.3.1.5. Maddelerin özelliklerinden hangilerinin ayırt edici olduğunu belirler.

  • Maddenin farklı özellikleri (şekil, renk, tat, miktar vb.) dışında cinsine bağlı olarak yalnızca kendisine özgü bazı özellikleri vardır. En yaygın olanları yoğunluk, elektrik iletkenliği, ısı iletimi, erime sıcaklığı, kaynama sıcaklığı ve öz ısı, vb. dir.

2007 – 9.3.2.1. Maddenin tanecik yapısında meydana gelen değişikliklere kimyasal, tanecik yapısının değişmediği değişikliklere de fiziksel değişiklik denildiğini belirtir.

  • Fiziksel ve kimyasal değişikliklerle çekirdeklerin değişmediği; fakat bazı durumlarda çekirdeklerin de değişebileceği vurgulanır.
  • Maddenin taneciği atom, molekül veya iyon olabilir. Fiziksel değişiklikte maddenin hal, boyut, vb. özellikleri değişir.
  • Moleküllerin atomlardan; atomların ise çekirdek ve elektronlardan oluştuğu hatırlatılır.

2007 – 9.3.2.2. Doğadaki elementlerin büyük bir kısmının bir dış etki olmadıkça kalıcı olduklarını; radyoaktif elementlerin ise kendiliklerinden başka elementlere dönüşebileceklerini örneklerle açıklar.

Dayanıklılık Kazanımları

2017 – 9.2.2.1. Dayanıklılık kavramını açıklar.

  • Düzgün geometrik şekilli cisimlerden küp, dikdörtgenler prizması, silindir ve kürenin kesit alanının hacme oranı dışında dayanıklılık kavramı ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.

2013 – 9.2.2.1 Dayanıklılık kavramını açıklar, farklı büyüklükteki canlıların dayanıklılığını karşılaştırır ve düzgün geometrik cisimlerin dayanıklılığı ile ilgili hesaplamalar yapar.

  • Canlıların dayanıklılığı ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Dayanıklılık hesaplamalarında cisimlerin kesit alanlarının hacimlerine oranı haricinde işlemlere girilmez.
  • Galileo’nun farklı büyüklüklerdeki canlıların kemik yapılarının dayanıklılığı ile ilgili fikirlerini öğrencilerin tartışmaları sağlanır.

2007 – 10.1.1.1. Varlıkların en ve boyca belli bir oranda büyütülmesi veya küçültülmesi durumunda kesit alanları, yüzey alanları, hacimleri ve kütlelerinin hangi oranda değişeceğini hesaplar.

  • Karıncanın, vücut ağırlığının birkaç katı ağırlığındaki yükleri kaldırabildiği; karıncayı orantılı olarak insan kadar büyütecek olsak kendi ağırlığını bile kaldıramayacağı vurgulanır.
  • Kesit alanının dayanıklılık ile ilişkisi irdelenir.

Yapışma ve Birbirini Tutma Kazanımları

2017 – 9.2.3.1. Yapışma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını örneklerle açıklar.

  • Adezyon, kohezyon, yüzey gerilimi ve kılcallık ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Yüzey gerilimi ve kılcallık olayının yapışma ve birbirini tutma olayları ile açıklanması ve günlük hayattan örnekler verilmesi sağlanır.
  • Yüzey gerilimini etkileyen faktörlerin, günlük hayattaki örnekler ile açıklanması sağlanır.

2013 – 9.2.3.1 Yapışma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını günlük hayat örnekleri ile açıklar.

2013 – 9.2.3.2 Yüzey gerlimi ve kılcallık olaylarını açıklar.

  • Öğrencilerin Yüzey gerilimi ve kılcallık olaylarını yapışma ve birbirini tutma olayı ile açıklamaları sağlanır.
  • Yüzey gerilimi ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Öğrencilerin farklı sıvıların yüzey gerilimlerini deneyler yaparak karşılaştırmaları ve yüzey gerilimini etkileyen faktörleri irdelemeleri sağlanır.
  • Öğrencilerin ispirto ocağının yanması, kâğıt peçetenin suyu çekmesi gibi günlük yaşam örneklerinden kılcallık olayını anlamaları sağlanır.
  • Öğrencilerin yapışma, birbirini tutma, yüzey gerilimi ve kılcallık olaylarının günlük hayatta oluşturabileceği problemleri ve sağlayabileceği avantajları tartışmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin yüzey gerilimi ile ilgili günlük hayattan örnekler vermeleri sağlanır.

2007 – 10.1.2.1. Yapışma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını örneklerle açıklar.

  • Sıvıların temel özellikleri hatırlatılacaktır.

2007 – 10.1.2.2. Yüzey gerilimini örnekler vererek birbirini tutma ile açıklar.

  • Yaygın olarak kullanılan sıvılar, yüzey gerilim katsayılarına göre sıralanır. Yüzey gerilimine sıcaklığın ve tuzun etkisi örneklerle tartışılır.

2007 – 10.1.2.3. Kılcallık olayını örnekler vererek yapışma ve birbirini tutma ile açıklar.

  • Yüzey gerilimi, yapışma ve kılcallığın böceklerin yaşamını nasıl etkilediği verilir.

Gazlar ve Plazmalar Kazanımları

2013 – 9.2.3.3 Gazların genel özelliklerini örnekler vererek açıklar.

  • Gazların genel özellikleri günlük hayattaki örnekleri ile sınırlandırılır.

2013 – 9.2.4.1 Plazmaların genel özelliklerini örnekler vererek açıklar.

  • Plazmaların genel özellikleri ve yapıları günlük hayattaki örnekleri ile sınırlandırılır.
  • Plazmanın, katı sıvı ve gaz gibi maddenin bir hali olduğu açıklanır.

2007 – 10.1.3.1. Atmosferin oluşumunu, havayı oluşturan moleküllere etkiyen yer çekimi kuvveti ve güneş enerjisi ile etkileşmelerini kullanarak açıklar.

  • Bir gaz tabakası olarak atmosferin oluşumunu açıklarken gazların belli bir hacim ve şekillerinin olmadığı, fakat bulundukları kapalı kabın içini doldurdukları vurgulanır. Bu durumdaki hacimlerin kabın hacmine eşit olduğu belirtilir. Günlük hayatta gazların nerede kullanıldığına örnekler verilir. Bu gazların yoğunluk değerleri verilerek hangi durumlarda gazları ayırt etmede kullanılabileceği vurgulanır.
  • Havanın atmosfer içinde toplam kütlesinin yüksekliğe göre yüzdelik değişimi verilir.

2007 – 10.1.3.2. Soğuk ve sıcak plazmaya örnekler verir.

  • Kandaki plazma ile karıştırılmamalıdır. Plazmanın özellikleri hatırlatılır. Evrendeki maddelerin çoğunun plazma halinde olduğu verilir. Örnekler, üretilen plazmalardan (plazma topu, flüoresan, neon lambaları, füzyon çalışmalarında, vb.), dünyada görülenlerden (şimşek, iyonosfer, kuzey ve güney kutup ışıkları (Aurora borealis ve aurora australis), vb.) ve uzayda görülenlerden (güneş, yıldızlar, güneş rüzgarları, vb.) ayrı ayrı verilmelidir.
  • Plazma ile enerji üretiminin başlangıç aşamasında olduğu bazı ülkelerde başlandığı ve diğer enerji üretim yöntemlerinden daha temiz olduğu vurgulanır.
  • Plazma ile enerjinin nasıl üretildiğine girilmez

Kaynaklar

Yorum yapın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.