Adezyon da kohezyon da yapışma anlamına gelir. Adezyon farklı türdeki moleküllerin birbirini çekmesidir, bir maddenin başka türde bir maddeye yapışmasıdır, bu nedenle yapışma da denir. Kohezyon aynı türdeki moleküllerin birbirini çekmesidir, bir maddenin kendi kendine yapışması birbirini tutmasıdır, bu nedenle birbirini tutma da denir.
Aşağıdaki resimde bir su damlasının bir bitkinin yaprağından sarktığı görülüyor. Su damlasının yere düşmemesinin nedeni, yaprağa yapışmasını sağlayan, yaprağın molekülleriyle su molekülleri arasındaki adezyon kuvvetidir. Bu yapışma kuvveti su damlasının ağırlığını dengeler, böylece damla yaprakta asılı kalır. Suyun dağılmasını önleyen ve damla halinde bir arada durmasını sağlayan su molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetidir. Adezyon da kohezyon da elektriksel kuvvettir, moleküller arası bağdır, kütle çekimle hiç ilgisi yoktur. Molekül boyutunda kütle çekimin etkisi ihmal edilecek kadar zayıftır.
Adezyon nedir?
Farklı tür moleküllerin birbirini çekmesidir. Katılarda ve sıvılarda etkilidir, ama gazlarda pek etkili değildir, çünkü gaz molekülleri birbirinden çok uzaktır.
Farklı maddeler arasındaki adezyon kuvvetlerinin büyüklükleri de farklıdır. Örneğin sakız neredeyse kuru her şeye yapışır. Bant ve yapıştırıcıların bir çok maddeyle arasında yapışma kuvveti çok güçlüdür.
Teflon gibi bazı malzemeler bir çok maddenin kendisine yapışmasını engeller. Teflonun bir çok madde için yapışma kuvveti oldukça zayıftır. Ayrıca su tutmayan kumaşların yapıldığı nano malzemeler de böyledir, sadece suya yapışmamakla kalmaz, suyu iterler.
Suyun cama yapışması, banyodan çıkınca ıslak olmamız yapışmanın sonucudur.
Kohezyon nedir?
Aynı cins moleküllerin birbirine elektriksel çekim kuvvetiyle tutunmasıdır. Su damlalarının oluşmasını sağlar.
Aşağıdaki resimde Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bir astronot iki su damlasını birbirine yaklaştırıyor. Damlalar yeterince yaklaşınca birleşiyorlar ve tek bir damla haline geliyorlar. Çünkü kohezyon kuvveti damlaların moleküllerini birbirine çekiyor.
Suyun bir akım halinde akmasının da nedeni birbirini tutmadır. Ayrıca musluğun ağzında suyun bir damla şeklinde birikmesinin de nedeni su moleküllerinin birbirini tutmasıdır.
Kohezyon nelere bağlıdır?
- Maddenin türü: Cıvanın, suyun ve zeytinyağının kohezyon kuvvetleri farklıdır.
- Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça moleküller daha çok hareket eder, moleküller arası kuvvetleri azalır.
- Başka madde karıştırılması: Suyun içine deterjan karıştırırsanız su moleküllerinin arasına deterjan molekülleri girer ve birbirini tutma bağlarını zayıflatır.
Sıvı bir yüzeyi hangi koşulda ıslatır?
Bir sıvı bir yüzeyi ancak adezyon kuvveti kohezyon kuvvetinden büyükse ıslatabilir. Islatmak bir anlamda yapışmak demektir. Eğer yüzeyin yapıldığı maddenin molekülleri sıvı moleküllerini, sıvının moleküllerinin birbirini çekmesinden daha güçlü çekiyorsa, sıvı yüzeyi ıslatır.
Yukarıdaki resimde sağda bir cam kaba cıva dökülüyor. Cıva ile cam arasındaki adezyon, cıva damlaları arasındaki kohezyondan daha zayıf olduğu için camı ıslatmıyor. Aynı resimde solda, camın yüzeyine yapışmış su damlaları görülüyor. Su camı ıslatmış, çünkü cam ile su arasındaki yapışma, suyun kendi molekülleri arasındaki birbirini tutmadan daha güçlü. Cam bir kavanozdan suyu boşaltırsanız camın kenarında mutlaka su damlaları kalır; cıva boşaltırsanız cıvanın tamamı boşalır, cama hiç cıva damlası yapışmaz. Kılcallık olayında bu konuyu daha ayrıntılı göreceksiniz.
Adezyon ve Kohezyon ile ilgili Fizik dersi Kazanımları
9.2.3.1. Yapışma (adezyon) ve birbirini tutma (kohezyon) olaylarını örneklerle açıklar.
- Adezyon, kohezyon, yüzey gerilimi ve kılcallık ile ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
çok sağolun
Bu yorumdan 6 yıl geçmiş
Bu yorumdan da bir yıl geçmiş.
bu yorumdan da 1 yıl geçmiş.
7 yıl olmus be
Yardım için saolun
ÇOK FAZLA BİGİ YOK AMA OLSUN YİNE GÜZELDİ
projeme yardım eettiğinizz için teşekkürler
Adezyon ve kohezyonun eşit olan madde varmi
su galiba
Böyle bir karşılaştırma yapamazsın çünkü adezyon kuvveti iki madde arasında farklılık gösterir
9.2.3.1. Yapışma ve birbirini tutma olaylarını örneklerle açıklar merhaba siteniz cok guzel asagida kazanimlari vermenizde cok guzel ama bu kazanimlar 2019 icin yeni yayimlanaanlar mi yoksa eski mi hangi yilin lutfen erken cevap verin soruma ✍️???
2017 öğretim programının kazanımları.
YARIN :d
Ablam 2023deyiz hâlâ aynı?
mükemmel bilgiler resmen aydınlandım aslında ben bir karanlık yıldızmışım
OMG
Gayet açıklayıcı ve bilgilendirici olmuş teşekkür ederiz.
çok saolun
saolun çok teşekkürler
bunları hoca bize verdi sınavda çıkacak diye burdan cevaplarını ezberliyom sağ olun*&
çok güzel olmuş
Vallahi 2 saat baktım belki bu konuya ama bir şey anlamadım şimdi anladım sağolun var olun. ????????
Aynen kesinlikle katılıyorum
Ben biliyorum zaten ama yine baktım daha iyi anladım
Siteniz çok güzel ve anlatımlarınızı da çok sevdim teşekkürler ???
güzel bir cevap
teşekkürler işe yaradı 😀
birşey diyecem hocam bana kohezyon la ilgili performans verdi Sıvı bir yüzeyi hangi koşulda ıslatır
yazsam hoca bir şey diyermi bu cok acılde de cuma kadar yetiştirmem lasım
Not aldım baya bi umarım işe yarar teşekkür ederim yararlı site…
Cıvanın döküldüğü yüzeye dağılmaması
yuzey gerilimi varlığını gösterir mı?
çok teşekürler
Bişey sorucam bilgisi olan var mı?
bi soruda bu su damlasının içindeki molekküller ve merkeze uzaklıkları verilmiş. bu noktalarda bulunan moleküllere etki eden kohezyon kuvvetini sıralamamızı istemiş
Aynen bendede öyle oldu
Teşeekkürler
Projeme yardımcı oldu tşkler >3
Çok teşekkür ederiz??
begendim agalar salun
Ben 10.sinifa gidiyorum
Adezyon ve kohezyon hangi uniteyle ilgili yardım ederseniz sevinirim
9. sınıf madde ve özellikleri ünitesi
nurcan hocaya selamlar
Teşekkürler ve isime yaradii