Yay dalgaları, sarmal veya düz yayların üstünde meydana gelen dalgalardır. Aslında ortamın mutlaka yay olması gerekmez. Gergin bir ip veya lastik de yay olarak kabul edilebilir. Dalgaların özelliklerini incelemek için yay dalgaları önemli fırsatlar sunar. Bunların ilki atmadır. Atma ve periyodik dalga arasındaki fark nedir? Önce atma nedir onu görelim. Atmaları ve periyodik dalgaları incelerken … Devamını oku
Dalgalar günlük hayatımızda en çok denizde karşılaştığımız bir doğa olayı olarak karşımıza çıkar. Ama dalgalar ve dalga hareketi suyun dışında pek çok durumda da oluşur. Örneğin, aşağıdaki videoda bir Meksika dalgası ya da stadyum dalgası görülüyor. Seyirciler yanlara hareket etmiyor, yalnızca ayağa kalkıp sonra oturuyorlar. Ama bunu belli bir sıra içinde yaptıkları için tüm stadyuma … Devamını oku
Bir mıknatısı ortasından bir iple asarsanız ya da bir şişe mantarının üstüne koyup su dolu bir kaba bırakırsanız, mıknatısın bir kutbunun daima kuzeyi, diğer kutbunun da güneyi gösterdiğini görürsünüz. Bu ilke kullanılarak yapılan yön bulma araçlarına pusula denir. Pusulanın çalışmasının nedeni Dünya’nın manyetik alanı ile etkileşmesidir. Aşağıdaki resimde bir gerçek pusula bir de ev yapımı … Devamını oku
Manyetik alanın bir kaynağının mıknatıslar olduğunu öğrendik. Ama tek kaynağı bu mu? Elbette değil, yoksa başlığımız akım ve manyetik alan ilişkisi olmazdı. Hikaye 1820 yılına dayanıyor. Danimarkalı fizikçi Hans Christian Oersted, o zamanlar yeni keşfedilen Volta pili ile bir telin üstünden geçen akım deneyini yaparken masanın üstünde unuttuğu bir pusulanın iğnesinin tele dik yönde döndüğünü … Devamını oku
Manyetik alan nedir sorusunun cevabını önce mıknatısların özelliklerini elektrik yüklerinin özellikleriyle karşılaştırarak arayacağız. Elektrik yüklerinin çevrelerindeki uzayı değiştirerek bir elektrik alan oluşturduklarını öğrenmiştik. Böylece iki yük doğrudan etkileşmiyor, aracı olarak elektrik alanı kullanıyorlardı. Elektrik alan yüklere elektriksel kuvveti uyguluyordu. Tıpkı elektriksel kuvvet gibi manyetik kuvvetin de temas gerektirmeyen bir alan kuvveti olduğunu mıknatısları incelerken öğrenmiştik. … Devamını oku
Mıknatıs nedir sorusu başlangıçta saçma gelmiş olabilir. Hepimiz mıknatıslarla oynamışızdır. Gözlemlerimizi hatırlayalım öyleyse. Öncelikle mıknatıs bazı maddeleri çeker, bazılarını çekmez. Örneğin, mıknatıs demiri ve çeliği çeker. Toplu iğnelere ya da ataşlara bir mıknatıs yaklaştırırsanız hepsinin mıknatısa doğru çekilip yapıştığını görürsünüz. İkinci olarak da iki mıknatısı birbirine yaklaştırdığınızda birbirlerini çekebildikleri gibi itebildiklerini de gözlemlemiş olmalısınız. Yani … Devamını oku
Atışlar ya da atış hareketleri bir kaç alt konudan oluşuyor, ilki serbest düşmeydi, bunu inceledik. Serbest düşmenin özelliği bir cismin yüksek bir yerden sadece bırakılması, yani ilk hızının olmamasıydı. Şimdi düşey yönde bir cismi sadece bırakmakla kalmayacak ya aşağı doğru ya da yukarı doğru fırlatacağız, yani bir ilk hız vereceğiz. Yine atış hareketindeki konum zaman, … Devamını oku
Bir boyutta sabit ivmeli hareketi öğrendik. Şimdi bunun en iyi uygulamalarından biri olan serbest düşme hareketini inceleyeceğiz. İnsanların serbest düşmeyi anlamaları Galileo’ya kadar mümkün olmamış. Aristo ağır cisimlerin hafif cisimlerden daha hızlı yere düşeceğini söylemiş. İnsanlar da bu fikre 1000 yılı aşkın bir süre inanmışlar. Galileo bunun böyle olmadığını hareketle ilgili deneyleri sırasında fark etmiş. … Devamını oku
Bu konu için Kuvvet ve Hareket Temel İlkeler Simülasyonunun İvme Sekmesiyle çalışacağız. Önce düzgün hızlanan doğrusal hareket neymiş onu inceleyeceğiz. Ben sürtünmeyi sıfır yapıp adamımızın sabit bir kuvvetle tahta kutuyu itmesini sağladım. Bu hareket esnasında da sürati ölçtüm. (İvme göstergesi de var dı onu da kullandım.) Sadece sürati bilerek bu kutu bir boyutta sabit ivmelenen … Devamını oku
Daha önce hareketin ne olduğunu ve hareketin temel değişkenleri olan, konum, yer değiştirme, hız ve ivme kavramlarını öğrenmiştik. (Öğrenmediysek gözden geçirmekte fayda var.) Hareketin en basit hali olan düzgün doğrusal hareketi de incelemiştik. (Buna da isterseniz bir daha bakın.) Şimdi biraz daha karmaşık bir hareket çeşidi olan bir boyutta sabit ivmeli hareket neymiş inceleyeceğiz. Bu … Devamını oku