Buharlaşma ve kaynama arasındaki fark nedir?

Buharlaşma ve kaynama bir maddenin hal değiştirme süreçleridir. Buharlaşma bir maddenin kaynamadan sıvı halden gaz hale geçmesi sürecidir. Kaynama buharlaşmanın özel bir durumudur; bir maddenin, sadece belirli bir sıcaklığa eriştiğinde, sıvı halden gaz hale geçme sürecidir. En önemli fark, buharlaşmanın sıvının yüzeyinde; kaynamanın sıvının tamamında gerçekleşmesidir. Aşağıdaki tablo buharlaşma ve kaynama süreçleri arasındaki farkları gösteriyor.

Buharlaşma sıvıyı soğutur. Örneğin, bir karpuzu kesip güneşte bekletirseniz bir süre sonra karpuzun soğuduğunu fark edersiniz. Çünkü sıvı molekülleri sıvıyı terk ederken gereken enerjinin bir kısmını sıvıdaki diğer moleküllerden alırlar. Geriye kalan sıvı moleküllerinin iç enerjileri böylece azalmış olur, daha yavaş hareket ederler, dolayısıyla sıcaklıkları da azalır.

Benzer şekilde içinde su olan bir pet şişenin etrafına bir bez sarıp bezi ıslatırsanız, bir süre sonra pet şişenin içindeki suyun sıcaklığı azalır. Çünkü bezdeki sıvı haldeki su molekülleri enerjilerinin bir miktarını, bezin yüzeyindeki moleküllere aktarır. Yüzeydeki moleküller sıvıdan ayrılıp buharlaşır. Bezde kalan moleküllerin enerjileri azalır, sıcaklıkları düşer.

Yalnızca buharlaşmanın olduğu kaynamanın olmadığı örnek durumlar:

• Bir sıvının buharlaşabilmesi için kaynaması gerekmez.
• Balkona astığımız ıslak çamaşırlar yalnızca buharlaşma süreci ile kurur. Çünkü sıcaklık kaynama sıcaklığına erişemez.
• Elimize döktüğümüz kolonya sadece buharlaşır, kaynamaz. Çünkü vücut sıcaklığımız kolonyadaki alkolün kaynama sıcaklığından daha düşüktür.
• Banyodan çıktığınızda üşümenizin nedeni de suyun buharlaşırken vücudunuzdan ısı alması yani bedeninizi soğutmasıdır.

Kaynamanın olduğu örnek bir durum sıvı azotu oda sıcaklığında bir kabın içine koyduğunuzda kaynamasıdır. Çünkü azotun 1 atmosfer basınçta kaynama sıcaklığı -196 °C’dir. Oda sıcaklığı bu değerin üstündedir.