Buharlaşma ve kaynama arasındaki fark nedir?

Buharlaşma ve kaynama bir maddenin hal değiştirme süreçleridir. Buharlaşma bir maddenin kaynamadan sıvı halden gaz hale geçmesi sürecidir. Kaynama buharlaşmanın özel bir durumudur; bir maddenin, sadece belirli bir sıcaklığa eriştiğinde, sıvı halden gaz hale geçme sürecidir. En önemli fark, buharlaşmanın sıvının yüzeyinde; kaynamanın sıvının tamamında gerçekleşmesidir. Aşağıdaki tablo buharlaşma ve kaynama süreçleri arasındaki farkları gösteriyor.

Buharlaşma Kaynama
Yavaş gerçekleşir Hızlı gerçekleşir
Sıvıda baloncuklar oluşmaz Baloncuklar oluşur
Sıvının sadece açıkta olan yüzeyinde olur Sıvının tamamında olur, yüzeyin altında da gerçekleşir
Her sıcaklıkta gerçekleşir Sadece belirli bir sıcaklıkta, kaynama sıcaklığında gerçekleşir
Enerji sıvının iç enerjisinden ya da çevreden alınır Dışarıdan düzenli ısı vermek gerekir
Sıcaklık sıvının her yerinde aynı olmayabilir Sıcaklık sıvının tamamında aynıdır
Buharlaşma sessizdir Kaynamada ses çıkar, fokurdama olur
Hava akımıyla (rüzgarla) hızlanır Hava akımından etkilenmez
Sıcaklık arttıkça hızlanır Sıcaklık değişmez sabit kalır
Basınç artarsa yavaşlar Basınç artarsa kaynama sıcaklığı artar
Buharlaşmada sıvıyı soğutma etkisi olur Kaynamada sıvı soğumaz

Buharlaşma sıvıyı soğutur. Örneğin, bir karpuzu kesip güneşte bekletirseniz bir süre sonra karpuzun soğuduğunu fark edersiniz. Çünkü sıvı molekülleri sıvıyı terk ederken gereken enerjinin bir kısmını sıvıdaki diğer moleküllerden alırlar. Geriye kalan sıvı moleküllerinin iç enerjileri böylece azalmış olur, daha yavaş hareket ederler, dolayısıyla sıcaklıkları da azalır.

buharlaşma ve kaynama arasındaki fark karpuzun soğuması

Benzer şekilde içinde su olan bir pet şişenin etrafına bir bez sarıp bezi ıslatırsanız, bir süre sonra pet şişenin içindeki suyun sıcaklığı azalır. Çünkü bezdeki sıvı haldeki su molekülleri enerjilerinin bir miktarını, bezin yüzeyindeki moleküllere aktarır. Yüzeydeki moleküller sıvıdan ayrılıp buharlaşır. Bezde kalan moleküllerin enerjileri azalır, sıcaklıkları düşer.

Yalnızca buharlaşmanın olduğu kaynamanın olmadığı örnek durumlar:

  • Bir sıvının buharlaşabilmesi için kaynaması gerekmez.
  • Balkona astığımız ıslak çamaşırlar yalnızca buharlaşma süreci ile kurur. Çünkü sıcaklık kaynama sıcaklığına erişemez.
  • Elimize döktüğümüz kolonya sadece buharlaşır, kaynamaz. Çünkü vücut sıcaklığımız kolonyadaki alkolün kaynama sıcaklığından daha düşüktür.
  • Banyodan çıktığınızda üşümenizin nedeni de suyun buharlaşırken vücudunuzdan ısı alması yani bedeninizi soğutmasıdır.

Kaynamanın olduğu örnek bir durum sıvı azotu oda sıcaklığında bir kabın içine koyduğunuzda kaynamasıdır. Çünkü azotun 1 atmosfer basınçta kaynama sıcaklığı -196 °C’dir. Oda sıcaklığı bu değerin üstündedir.

“Buharlaşma ve kaynama arasındaki fark nedir?” üzerine 7 yorum

Yorum yapın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.