Fizik kuvvet ve hareket dinamik LYS konuları kelime bulutu

Kuvvet ve Hareket Dinamik YKS Konuları Hangileri? 2021

Fizik dersi Kuvvet ve Hareket yani Dinamik LYS konularını merak mı ediyorsunuz? 9. sınıf ve 11. sınıf Fizik dersinin Kuvvet ve Hareket ünitesinin konularını ayrıntılı olarak inceledik.

ÖSYM, LYS’de Fizik sorularını müfredattan soruyor. 2017’deLYS sorularının tamamı müfredattan soruldu. Bazı sorular birden fazla konu ya da kazanımdan geldi, ama öğretim programı dışından soru çıkmadı. 2017’de Kuvvet ve Hareket yani Dinamik LYS konularından üç soru çıktı.

  • LYS Fizik testinin 11. sorusu üç kuvvetin etkisinde sabit hızlı yapan bir cisme etkiyen üçüncü kuvveti bulmayı gerektiriyordu.
  • LYS Fiziğin 13. sorusu eğik ve sürtünmeli düzlemde bir cismin hareketini ve üzerine etkiyen kuvvetleri analiz etmeyi gerektiriyordu.
  • Fizik testinin 16. sorusunda iki yüklü kürenin birbirlerine uyguladığı elektrik kuvvetinden dolayı ivmeli hareket yapacaklarını anlamak gerekiyordu.

Yazının sonundaki kaynaklardan ÖSYM’nin websitesine gidip soru kitapçığını inceleyebilirsiniz.

Kuvvet ve Hareket veya Dinamik LYS konularından hangilerinin sınavda çıkabileceğini belirlemek için Ortaöğretim Fizik dersi için Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yayımladığı 2007 (11. ve 12. sınıflar için 2011), 2013 ve 2017 (Hem normal liseler hem fen liseleri için olanları) taradık. Kuvvet ve Hareket veya dinamikle ilgili kazanımları belirledik. Kazanımları iyice okuyup, özetledik. İçerik analizimizin sonunda bir tablo çıkardık.

Analizimizi yaparken önemli varsayımlarımız oldu:

  • 2017 yılı Fizik dersi öğretim programının 2017 – 2018 öğretim yılından itibaren 9. sınıflarda, 2018 – 2019’da 10. sınıflarda, 2019 – 2020’de 11. sınıflarda ve 2020 – 2021’de 12. sınıflarda uygulanmaya başlayacağını öngörüyoruz.
  • Büyük ihtimalle 2021 yılına kadar mezun olacak öğrenciler 2013 yılı müfredatıyla öğrenim görecekleri için, ÖSYM’nin 2021’de dahil olmak üzere YGS ve LYS’de 2013 yılı müfredatını baz alacağını varsayıyoruz.

Kuvvet ve Hareket – Dinamik LYS Konuları Tablosu

Tabloda konu ve kavramlar bir yılın müfredatında varsa yeşil ve “1” olarak, yoksa kırmızı ve “0” olarak gösteriliyor. Bu tabloda tüm müfredatlarda ortak olan, sadece 2013 yılı müfredatında olan ve sadece 2017 müfredatında olan konu ve kavramları işaretledik.

  • Siyah ve kalın yazılmış olanlar en çok dikkat etmeniz gerekenler, çünkü bunlar kapsam alanı içinde olduğu garanti olan kavramlar.
  • Siyah ve normal yazılanlar açıkça bu konulara girilmez denilen kazanımlar. Bunların çıkacağını düşünmüyoruz.
  • Kırmızı ve kalın yazılmış olanlar 2017’de eklenenler. Bunların 2022’den itibaren önemli olacağını düşünüyoruz.

Fizik kuvvet ve hareket dinamik LYS konuları tablosu

LYS konularındaki Dinamik kavramlarının bazıları YGS’de de çıkıyor. Sadece YGS’de çıkanlar için Kuvvet ve Hareket YGS Konuları sayfasına bakmalısınız.

Kuvvet ve Hareket – Dinamik LYS Konuları Listesi

Kuvvet ve Sürtünme Kuvveti LYS Konuları

Kuvvet ve Hareket – Dinamik LYS Konuları Kelime Bulutu

Fizik kuvvet ve hareket dinamik LYS konuları kelime bulutu

Kuvvet ve hareket ya da dinamik LYS konuları kelime bulutu kuvvetin ne kadar merkezi olduğunu gösteriyor. Sürtünme, kütle, ivme, cisim, eylemsizlik, hareket, Newton, etki, tepki ve matematiksel kelimeleri en sık geçen kelimelerden. Açıklar, hesaplar ve analiz eder en çok kullanılan kazanım fiilleri.

Kuvvet ve Hareket – Dinamik LYS Konuları Müfredatlardaki Kazanımlar

Kuvvet ve Sürtünme Kuvveti YGS Konularıyla ilgili Kazanımlar

2017 – 9.3.2.1. Kuvvet kavramını örneklerle açıklar.

  • Dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetler hatırlatılır.
  • Dört temel kuvvetin hangi kuvvetler olduğu belirtilir.
  • Kütle çekim kuvvetinin bağlı olduğu değişkenler verilir. Matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Temas gerektiren ve gerektirmeyen kuvvetlere örnek verilmesi sağlanır.

2017 – 9.3.4.1. Sürtünme kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz eder.

  • Kayarak ve dönerek ilerleyen cisimlerde sürtünme kuvvetinin yönü, örnekler üzerinden açıklanır.
  • Serbest cisim diyagramları üzerinde sürtünme kuvvetinin gösterilmesi sağlanır.
  • Statik ve kinetik sürtünme kuvvetlerinin karşılaştırılması sağlanır.
  • Sürtünme kuvvetinin günlük hayattaki avantaj ve dezavantajlarına örnekler verilmesi sağlanır.
  • Sürtünme kuvvetinin matematiksel modeli verilir. Matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Sürtünme kuvvetinin matematiksel modeli verilerek hesaplamalar yapılması sağlanır. (Fen lisesi)
  • Öğrencilerin deney yaparak veya simülasyonlardan elde ettiği verilerden çıkarım yapmaları ve değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemeleri sağlanır.

2013 – 9.3.2.1 Kuvvet kavramını örneklerle açıklar.

  • Öğrencilerin kuvvet kavramının bilim tarihi boyunca farklı anlamlarını tartışmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin kuvvetin gözlemlenebilir etkileri üzerinden farklı özelliklerini tartışmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin temas gerektiren ve gerektirmeyen kuvvetlere örnek vermeleri sağlanır.

2013 – 9.3.2.2 Sürtünme kuvvetini açıklar, statik ve kinetik sürtünme kuvvetlerini karşılaştırır ve sürtünme kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri keşfeder.

  • Öğrencilerin bağımlı, bağımsız, kontrol değişkenlerini tartışmaları için uygun ortam hazırlanır.
  • Öğrencilerin bilim insanı Amonton’un deneyini inceleyerek bağımlı, bağımsız ve kontrol değişkenlerini belirlemeleri sağlanır.
  • Öğrencilerin deney yaparak değişkenler arasındaki ilişkinin matematiksel modelini çıkarabilmeleri sağlanır.
  • Öğrencilerin deneyler yaparak elde ettiği verilerden çıkarım yapmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin sürtünmenin günlük hayattaki avantaj ve dezavantajlarını karşılaştırarak sunmaları sağlanır.

2007 – 9.4.2.1. Kuvvet kavramını örneklerle açıklar.

2007 – 9.4.2.2. Doğadaki dört temel kuvveti örnekler vererek açıklar.

  • Elektromanyetik kuvvet ile güçlü ve zayıf nükleer kuvvetler daha ileriki sınıflarda ayrıntılı inceleneceğinden bu kuvvetlerin ayrıntısına girilmez.

2007 – 9.4.2.3. Doğada kütleler arasında var olan kütle çekim kuvvetini açıklar.

  • Newton’un Genel Çekim bağıntısı verilerek çekim kuvvetinin kütleye ve uzaklığa bağlılığı irdelenecektir.

2007 – 9.4.4.1. Sürtünme kuvvetinin bağlı olduğu etmenleri deneyerek keşfeder.

  • Sürtünme kuvveti için verilecek bağıntı sadece yatay düzlemde ve katı cisimler için kullanılacaktır.

2007 – 9.4.4.2. Statik ve kinetik sürtünme kuvvetleri arasındaki farkı deneyerek keşfeder.

2007 – 10.2.1.1. Kuvveti, cisimler üzerinde oluşturduğu etkilerden yola çıkarak örneklerle açıklar.

  • Kuvvetin cisimlerin hareket ve şekilleri üzerindeki etkilerinden söz edilir.
  • “Güç ve kuvvet aynı şeydir”, “Güç ve enerji aynı şeydir”. (Kavram yanılgısı)

2007 – 10.2.1.2. Kuvvetin vektörel bir nicelik olduğunu örneklerle açıklar.

2007 – 10.2.1.3. Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesini farklı yollardan hesaplar.

  • Çokgen, paralelkenar ve bileşenlerine ayırma yöntemleri kullanılır. Kuvvetlerin döndürme etkisi dikkate alınmaz ve cisimler noktasal kabul edilir. Kosinüs teoremi verilir.

Newton’un Hareket Yasaları Dinamik YGS Konularıyla ilgili Kazanımlar

2017 – 9.3.3.1. Dengelenmiş kuvvetlerin etkisindeki cisimlerin hareket durumlarını örneklerle açıklar.

  • İbn-i Sina’nın hareket konusunda yaptığı çalışmalara değinilir.

2017 – 9.3.3.2. Kuvvet, ivme ve kütle kavramları arasındaki ilişkiyi açıklar.

  • Hesaplamalarda yatay düzlemde tek kütle ile sınırlı kalınır. Bileşenlere ayırma hesaplamalarına girilmez.
  • Net kuvvet, ivme ve kütle arasındaki matematiksel model verilir.
  • Serbest cisim diyagramı üzerinde cisme etki eden kuvvetler gösterilir. Net kuvvetin büyüklüğü hesaplanarak yönü gösterilir.
  • Yer çekimi ivmesi açıklanarak ağırlık hesaplamaları yapılır.

2017 – 9.3.3.3. Etki-tepki kuvvetlerini örneklerle açıklar.

  • Matematiksel hesaplamalara girilmez.
  • Yatay ve düşey düzlemlerde etki-tepki kuvvetlerinin gösterilmesi sağlanır.
  • Öğrencilerin deneyim ve gözlemlerini kullanarak etki-tepki kuvvetlerine yönelik çıkarımlar yapmaları sağlanır.

2017 – 11.1.3.1. Net kuvvetin yönünü belirleyerek büyüklüğünü hesaplar.

  • Serbest cisim diyagramları üzerinde cisme etki eden kuvvetlerin gösterilmesi sağlanır.
  • Yatay, düşey ve eğik düzlemde sürtünme kuvvetinin yönü belirlenerek büyüklüğünün hesaplanması sağlanır.

2017 – 11.1.3.2. Net kuvvet etkisindeki cismin hareketi ile ilgili hesaplamalar yapar.

  • Hesaplamaların günlük hayat örnekleri üzerinden yapılmasına özen gösterilir.
  • Sürtünmeli ve sürtünmesiz yüzeyler dikkate alınmalıdır.

2013 – 9.3.3.1 Dengelenmiş kuvvetlerin etkisindeki bir cismin öteleme hareketini analiz eder.

  • Öğrenciler bir cisme etki eden aynı doğrultudaki kuvvetlerin bileşkesini hesaplayarak cismin öteleme hareketini açıklar.
  • Öğrencilerin bir cisme etki eden aynı doğrultudaki dengeleyici kuvvetleri çizmeleri sağlanır.

2013 – 9.3.3.2 Maddenin eylemsizlik özelliğini açıklar.

  • Öğrencilerin günlük hayat örnekleri üzerinden eylemsizliği tartışmaları sağlanır.

2013 – 9.3.3.3 Kuvvet, ivme ve kütle arasındaki ilişkiyi keşfeder.

  • Tek kütle ile yapılan uygulamalar dışındaki matematiksel işlemlere girilmez.
  • Öğrencilerin Galileo’nun eğik düzlem deneyini inceleyerek bağımlı, bağımsız ve kontrol değişkenlerini tartışmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin deney yaparak net kuvvet, ivme ve kütle arasındaki matematiksel modeli çıkarabilmeleri için ortam hazırlanır.

2013 – 9.3.3.4 Etki-tepki kuvvetlerini örneklerle açıklar.

  • Öğrencilerin deneyim ve gözlemlerini kullanarak etki-tepki kuvvetlerine yönelik çıkarımlar yapmaları sağlanır.
  • Öğrencilerin farklı etkileşimler için serbest cisim diyagramlarını kullanarak etki – tepki kuvvetlerini göstermeleri sağlanır.

2013 – 9.3.3.5 Günlük hayatta gözlemlenen olayları Newton’un hareket yasalarını kullanarak yorumlar.

  • Newton’un Hareket Yasaları ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.
  • Öğrencilerin Newton’un hareket yasaları ile ilgili kavramsal problemler çözmeleri sağlanır.

2013 – 11.1.3.1 Serbest cisim diyagramları üzerinde cisme etki eden kuvvetleri gösterir ve net kuvvetin büyüklüğünü hesaplar.

2013 – 11.1.3.2 Net kuvvet etkisindeki cismin hareketini örneklerle açıklar ve günlük hayatla ilgili problemler çözer.

2013 – 11.1.3.3 Sürtünmeli yüzeylerde hareket eden cisimlerin hareketini analiz eder.

  • Öğrencilerin serbest cisim diyagramları çizerek günlük hayatla ilgili problemler çözmeleri sağlanır.

2007 – 9.4.3.1. Dengelenmiş kuvvetlerin etkisindeki bir cismin hareketini deneyerek keşfeder.

2007 – 9.4.3.2. Bir cisme etkiyen net kuvvet ile cismin ivmesi arasındaki ilişkiyi deneyerek keşfeder.

2007 – 9.4.3.3. Etkileşen iki cisim arasındaki kuvvetlerin ilişkisini deneyerek keşfeder.

2007 – 10.2.3.1. Net kuvvet ile cismin ivmesi ve kütlesi arasındaki bağıntıyı kullanarak problemler çözer.

  • Net kuvvetin sabit kaldığı kabul edilir. Değişken ivmeli harekete girilmez.
  • Newton’un II. Hareket Yasası hatırlatılır.

2007 – 10.2.4.1. Etki ve tepki kuvvet çiftlerini örneklerle açıklar.

  • Newton’un III. Hareket Yasası hatırlatılır.
  • “Etki ve tepki kuvvetleri aynı cisim üzerine uygulanır.”, “Kuvvet bir cisimden diğer cisme alınıp verilir.”, “Etki ve tepki kuvvetleri birbirine eşit değildir; kütlesi daha büyük olan veya daha hareketli olan veya daha sert olan diğerine daha fazla kuvvet uygular.” (Kavram yanılgısı)

2007 – 10.2.4.2. Birden fazla cisimden oluşan sistemlerde sistemin ve cisimlerin ivmesini hesaplar.

  • Serbest cisim diyagramı da kullanılarak Newton’un hareket yasalarının sürtünmeli yatay ve eğik düzlemde uygulamaları yapılır. Ağırlık merkezi kavramı bilinmediğinden serbest cisim diyagramı çizilirken bütün kuvvetler cisimler homojen kabul edilerek cismin geometrik merkezine çizilir ve kuvvetlerin döndürme etkisi dikkate alınmaz. Sistem sabit makaraları da içerebilir, ancak hareketli makaraları içermez. Asansör problemlerine girilmez.
  • Sistem içi ve sistem dışı kuvvetler belirtilir; sistem içi kuvvetlere iç kuvvetler, sistem dışı kuvvetlere dış kuvvetler denilebileceği vurgulanır. Sistemi ivmelendiren kuvvetin yalnızca dış kuvvet olduğu ifade edilir. İç kuvvetlerin ise cisimleri ivmelendirebileceği, ancak sistemi ivmelendiremeyeceği açıklanır.

2007 – 10.2.5.1. Eylemsizliği cismin durgun, sabit hızlı ve sabit ivmeli hareketi ile ilişkilendirerek açıklar.

  • Eylemsizlik maddelerin ortak bir özelliğidir. Eylemsizlik cismin durgun veya hareketli olmasıyla ilgili değildir. Kütlesi olan bütün cisimlerin her durumda eylemsizliği vardır. Eylemsizliği sadece Newton’un 1. Hareket Yasası ile ilişkilendirmek, yalnızca duran ya da sabit hızla hareket eden cisimlerin eylemsizliği olduğu yanılgısına götürebilir.
  • “Eylemsizlik cisimlerin hareketini sürdürmesini sağlayan kuvvettir.” (Kavram yanılgısı)

2007 – 10.2.5.2. Cismin eylemsizliğinin kütlesinin bir ölçüsü olduğunu örneklerle açıklar.

Kaynaklar

Yorum yapın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.