Volta 1800 yılında pili icat ettikten sonra bilim insanları elektrikle neler yapabileceklerini görmek için bu konuya üşüştüler. Bu bilim insanlarından biri Danimarkalı Hans Christian Oersted’di. Aslında niyeti elektrikle manyetizma arasında bir ilişki var mı diye araştırmak değildi. Elektrik devreleriyle ilgili başka bir deney yaparken devrenin tellerinin birinin yakınında bir pusula unutmuştu. Devreyi çalıştırıp tellerden elektrik … Devamını oku

Elektrik konusuna sığa ve sığaç (kondansatör ya da kapasitör de denir) kavramlarıyla devam ediyoruz. Önce önemli bir ayrımı yapalım sığa bir kavramdır, sığaç ise bir devre elemanıdır yani bir nesnedir. Önce basitleştirilmiş bir sığacı inceleyeceğiz, ardından sığa kavramını tartışacağız. Sığaç, iletken iki paralel levhanın bir yalıtkanla ayrılmasıyla elde edilen bir düzenektir. Levhaların arasındaki yalıtkan boşluk, … Devamını oku

İki iletken paralel levhayı zıt yüklerle yükleyerek düzgün elektrik alan oluşturabildiğimizi öğrendik. Peki yüklü parçacıklar düzgün elektrik alan içindeyken nasıl davranır? Bu soruya cevap vermek için önce artı, sonra eksi, en son da yüksüz parçacıkları inceleyelim. Aşağıdaki resimde bir artı bir de eksi yüklü parçacık düzgün bir elektrik alan içindeyken gösteriliyor. Artı yüklü parçacığa +x … Devamını oku

Elektrik alanda yüklü parçacıkların hareketini gösteren bu simülasyon Andrew Duffy tarafından yazılmış. Creative commons lisansı kullanılarak burada Türkçe sürümü yayınlanıyor. Simülasyonu başlatmak için tıklayın Nasıl kullanacaksınız? Bu simülasyon oldukça sade. İki değişkenle oynayabiliyorsunuz. Biri elektrik alan, kaydırıcıyı sürükleyip bırakarak elektrik alanın büyüklüğünü değiştirebiliyorsunuz. Diğer değişken fırlatılan yükün miktarı, yine kaydırıcıyı kullanarak yükün büyüklüğünü değiştirebiliyorsunuz, yükü … Devamını oku

Elektrik alanı birim yük başına düşen elektriksel kuvvet olarak tanımlamıştık. Ama sadece noktasal yüklerin elektrik alanını incelemiştik. Noktasal yükler için elektrik alan düzgün değildir çıkarımını yapabiliriz çünkü alan uzaklığın karesiyle ters orantılı. Yani noktasal yüklerden farklı uzaklıklarda elektrik alanın büyüklüğü ve yönü değişebilir. Bu yazıda düzgün elektrik alanı inceleyeceğiz. Yani elektrik alanın büyüklüğünün ve yönünün … Devamını oku

Sığayı (kapasitans da denir) incelemek için harika bir simülasyon üretmiş PHET, biz de Türkçe halini sunuyoruz. Bu simülasyon sanal deneyler yapmak için harika bir araç. Creative Commons (CC-BY) lisansıyla kullanılmıştır. PhET Interactive Simulations. University of Colorado Boulder Sığa Deneyi: Temel İlkeler Simülasyonunu Nasıl Kullanacaksınız? Simülasyonu açtığınızda tarayıcınızda karşınıza iki seçenek gelecek. (1) Sığa (kapasitans) ve (2) … Devamını oku

Elektriksel potansiyel, pozitif birim yük başına düşen elektriksel potansiyel enerji olarak tanımlanır. Tanımı enerjinin yüke oranı olduğu için, elektriksel potansiyelin SI birimi volt (V) yani joule/couloumb’tur (J/C). Önce noktasal yükler için potansiyeli inceleyelim. Durumu anlamak için bir resim kullanalım. Aşağıdaki resimde q0 ile gösterilen büyüklüğü 1 C olan bir test yükü, +q noktasal yükünden x … Devamını oku

Elektriksel kuvvetin ve elektrik alanın ne olduğunu öğrendikten sonra sıra elektriksel potansiyel enerjiye geldi. Hatırlatalım, potansiyel enerji bir cismin sadece konumundan dolayı sahip olduğu enerji türüydü. Peki elektrik olaylarında potansiyel enerjiyi nasıl tanımlıyoruz ve hesaplıyoruz? Tanımını verelim. Elektriksel potansiyel enerji, birden fazla noktasal yükün birbirlerine göre konumlarından ve elektriksel kuvvetten kaynaklanan enerjidir. Doğada iki tür … Devamını oku