Cisim ve sistem fizikte çok önemli kavramlardır. Cisimlerin ve sistemlerin kütle ve yük gibi özellikleri vardır. Cisimlerin iç yapısı olmaz, sistemlerin olabilir. Evrende hem iç yapısı olmayan elektron gibi temel parçacıklar, hem de proton ve nötron gibi başka temel parçacıkların bir araya gelmesinden oluşan sistemler vardır. Protonlar, nötronlar ve elektronlar da birleşerek atomlar ve moleküller … Devamını oku
Sıcaklığı ölçmek için dokunma duyumuza güvenemeyeceğimizi sıcaklık nasıl ölçülür sorusunu yanıtlarken görmüştük. Sıcaklığı nesnel bir şekilde ölçmek için termometre kullanılır. Termometre nasıl çalışır? 1. Termometre bir cisimle ya da ortamla ısıl temas haline getirilir. 2. Cisimle termometre arasında ısıl dengeye ulaşılması beklenir. 3. Isıl dengeye ulaşıldığında termometrenin ve cismin sıcaklığı birbirine eşit olur. Termometrenin gösterdiği … Devamını oku
İç enerji ya da termal enerji bir sistemin mikroskopik boyutlardaki enerjisidir. Sistemin atomlarının veya moleküllerinin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır. Yani moleküllerin hareketlerinden dolayı sahip oldukları enerji ile moleküller arası bağların enerjisi iç enerjiyi verir. İç enerjinin kinetik kısmını taneciklerin öteleme, dönme ve titreşim hareketleri; potansiyel kısmını atomlar ve moleküller arası elektrik kuvveti ve atom … Devamını oku
Sıcaklık bir sistemin ne kadar sıcak ya da soğuk olduğunu gösteren bir ölçüdür. Isının aksine, sıcaklık bir sistemin durumunu anlatan bir özelliğidir. Bir sistemin ısısından bahsedemeyiz, ama sıcaklığından bahsedebiliriz. Sıcaklık bir sistemin taneciklerinin (atomlarının ya da moleküllerinin) ortalama kinetik enerjisiyle ilişkilidir. Sıcaklık arttıkça sistemin taneciklerinin ortalama kinetik enerjisi de artar, tanecikler daha hızlı hareket eder. Azaldığında … Devamını oku
Isıl temas halindeki iki sistem arasındaki sıcaklık farkından kaynaklanan enerji alış verişi sürecine ısı denir. Isı bir enerji aktarım yoludur, tıpkı iş gibi. İş’te enerji aktarımı makroskopik boyutlarda uygulanan kuvvetlerle gerçekleşirken, ısıda enerji aktarımı mikroskopik boyutlarda atomların ve moleküllerin çarpışması sonucu gerçekleşir. Isıyla bir cismin ya da sistemin iç enerjisi değiştirilebilir, sistemin sıcaklığı artabilir ya … Devamını oku
Verim enerjiden faydalanma oranıdır. Kullandığımız aletler ve makineler enerjiyi bir biçimden başka bir biçime dönüştürür. Bu makinelerin çalışması için sağlanan enerjinin ne kadarını yararlı işe dönüştürdükleri verimle ifade edilir. Bir aleti ya da makineyi bir sistem olarak düşünürsek, sistemden çıkan faydalı işin sistemin çalışması için sisteme sağlanan enerjiye oranı verimdir. Matematiksel olarak şöyle gösterilir: Ayrıca … Devamını oku
Güç ne kadar hızlı enerji aktarılabildiği ya da ne kadar hızlı iş yapılabildiği anlamına gelir. Birim zamanda aktarılan veya dönüştürülen enerjiye ya da yapılan işe güç denir, P simgesiyle gösterilir. Matematiksel olarak şöyle gösterilir: Yukarıdaki üç tanım da aslında birbirine çok benziyor. Simgelerle yazarsak: Güç vektörel mi yoksa skaler midir? Güç türetilmiş bir niceliktir ve skaler bir … Devamını oku
Enerjinin iş yapabilme yeteneği olduğunu söylemiştik. Öyleyse enerji ve iş arasında bir ilişki olmalı. Bir cismin üzerinde iş yaparsanız o cismin enerjisini artırırsınız ya da azaltırsınız. Enerjideki değişim miktarı yapılan işe eşittir. İşi tanımlarken enerji aktarımının bir yoludur demiştik. Bir cismin enerjisini başka bir cisme kuvvet aracılığıyla aktardığınızda, enerji transfer mekanizması iş olur. İş enerjinin … Devamını oku
Enerji aktarımı ya da transferi, bir sistemden diğerine, bir sistemden çevresine ya da çevresinden bir sisteme enerjinin verilmesi ya da alınması demektir. Çeşitli şekillerde enerji aktarılabilir. İş ile enerji aktarımı Enerjiyi aktarmanın yani transfer etmenin bir yolu iştir. Bir cisim üzerinde iş yaparak o cisme enerji aktarılır, böylece cismin enerjisi artar. Örneğin, bir kızağı iterek … Devamını oku
Enerjinin korunumu yasası kapalı bir sistemde toplam enerji miktarının sabit kalacağını söyler. Kapalı sistem çevresinden yalıtılmış, çevresiyle etkileşmeyen, yani dış kuvvetlerin, özellikle de sürtünmenin olmadığı bir sistemdir. Kapalı sistemde çeşitli süreçler sonucunda enerji bir biçimden başka bir biçime dönüşebilir, ama sistemin toplam enerji miktarı hep aynı kalır. Potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşebilir ya da kinetik … Devamını oku