Momentumun korunumu kanunun uygulamalarından en önemlilerinden biri çarpışmalardır. Çarpışmaların özel bir durumu olan esnek çarpışmalarda çarpışan cisimlerin hem çizgisel momentumu hem de kinetik enerjisi korunur. Yani kapalı bir sistemin çarpışmadan önceki ve sonraki kinetik enerjileri birbirine eşitse, bu tür çarpışmalar esnek çarpışma olarak adlandırılır. Sistemin kinetik enerjisinin korunmadığı durumlara is esnek olmayan çarpışma denir, bunu … Devamını oku

Momentumun korunumu yasası kapalı (yalıtılmış) bir sistemde toplam çizgisel momentumun zamana göre değişmeyeceğini anlatır. Yalıtılmış bir sistemin başlangıç momentumunun büyüklüğü ve yönü sistem kendi içinde etkileşse bile hep aynı kalır. Burada kendi içinde etkileşmek önemli bir nokta, bu etkileşimlere iç kuvvetler diyoruz. İç kuvvetler çarpışma, iç patlama, kenetlenme, birbirini itme gibi durumlarda karşımıza çıkar. Kapalı … Devamını oku

Duran bir kutuya kuvvet uyguladığınızı düşünün, kutuyu itiyor olun. Ne kadar çok kuvvet uygularsanız ve ne kadar uzun süre iterseniz kutu o kadar hızlanmaz mı? Fizikteki itme kavramı bu ilişkiyi anlatır. İtmenin formülü (tanımı ya da matematiksel modeli) kuvvet ile kuvvetin uygulanma süresinin çarpımıdır. İtme vektörel bir büyüklüktür, çünkü kuvvet vektöreldir. İtmenin yönü her zaman … Devamını oku

Momentum, daha doğrusu çizgisel momentum, kütlenin hareketinin bir ölçüsüdür. Hareket halindeki kütle demektir. Bir kütle hangi miktarda hareket ediyor sorusunun cevabı çizgisel momentumdur. Kütlesi olan bir cisim hareket ediyorsa mutlaka momentumu vardır. Fizikteki diğer tüm niceliklerde olduğu gibi, momentum için de hassas bir tanım yapılır. Kütlenin hızla çarpımı çizgisel momentum demektir. Momentum türetilmiş ve vektörel … Devamını oku

Mekanik enerjinin sürtünme olmadığı zaman korunduğunu öğrenmiştiniz. Peki sürtünme olduğunda mekanik enerji korunur mu? Ya toplam enerji? Aslında bu konuyu daha önce 9. sınıfta öğrenmiştiniz ama unutmuş olabilirsiniz, enerjinin korunumu yazısını isterseniz bir gözden geçirin. Kısaca özetleyelim. Sürtünme olduğu zaman, sürtünme kuvveti sistem üzerinde negatif iş yapar, bu nedenle mekanik enerji, yani kinetik ve potansiyel … Devamını oku

Mekanik enerjinin bir cismin ya da sistemin kinetik enerjisi ile potansiyel enerjisinin toplamı olduğunu öğrenmiştiniz. Mekanik enerjinin korunumu da, sürtünmenin olmadığı durumlarda cismin hareketi boyunca toplam mekanik enerji değerinin sabit olduğu anlamına geliyor. Yani bir cismin kinetik enerjisi ve potansiyel enerjisi, cisim hareket ediyorsa zamana göre değişebilir, ama bu ikisinin toplamı yani mekanik enerji değişmez. … Devamını oku

Daha önce potansiyel enerjinin bir cismin veya sistemin sadece konumundan dolayı sahip olduğu enerji olduğunu öğrenmiştiniz. Potansiyel enerjisi olan bir cisim veya sistem, enerji depoladığı için, hareket etmese bile konumundan dolayı iş yapabilir. Yine daha önce kütle çekim potansiyel enerjisini öğrenmiştiniz, şimdi sırada esneklik potansiyel enerjisi var. Aşağıdaki resimde yatay düzlemdeki bir yay denge konumuna … Devamını oku

Hooke kanunu, yayların seri ve paralel bağlanmasını ve esneklik potansiyel enerjisini daha derinden incelemek isteyenler için PHET tarafından hazırlanan Hooke yasası simülasyonu Türkçe sürümüyle sunuluyor. Bu simülasyonu kullanarak sanal deneyler yapabilirsiniz. Simülasyonu Başlat   Creative Commons (CC-BY) lisansıyla kullanılmıştır. PhET Interactive Simulations. University of Colorado Boulder Hooke Yasası Simülasyonunu nasıl kullacaksınız? Başlangıçta karşınıza üç seçenek çıkıyor … Devamını oku

Daha önce, 9. sınıfta, fizikte iş ne demek öğrenmiştiniz, tekrar okumanızı öneririm. Bu yazıda yapılan işi hesaplamak için kuvvet – konum (ya da kuvvet – yol) grafiklerini nasıl kullanacağınızı öğreneceksiniz. İş ne demektir? Hatırlatmak için işin tanımını tekrar verelim. Fizikte iş, enerji aktarmanın bir yoludur. Fiziksel iş yapılabilmesi için cisme uygulanan kuvvetin bir bileşeninin cismin … Devamını oku