Bu yazımızda toz şekerin özkütlesini (yoğunluğunu) bir deney yaparak bulacağız. Deneyi evde yapabiliriz. İhtiyacımız olan malzemeler toz şeker, 1 gram hassaslığında bir elektronik tartı ve sıvı hacmi ölçen dereceli bir kap ya da bardak. Özkütlenin ne olduğunu hatırlayalım, bir saf maddenin kütlesinin hacmine oranıydı. Şimdi bunu bir araştırma sorusu haline getirelim. Araştırma sorusu ve hipotez … Devamını oku
Bu yazımızda su dalgalarının hızıyla ortamın deriliği arasındaki ilişki ile ilgili bir deney planlayıp gerçekleştireceğiz. Deney derken bunun bir gösteri ya da gözlem olmadığını vurgulamak gerekir. Bir değişkeni değiştirip bunun başka bir değişken üzerindeki etkisini inceleyeceğiz. Deney yapmak okulda pek alışık olmadığınız birşey olabilir, ama işin doğrusu fizik deneysiz olmaz. Önce araştırma sorumuzla başlayacağız, sonra … Devamını oku
Basit makineler nedir? Hiç merak ettiniz mi bin yıllar önce insanlar tapınakları, piramitleri dev binaları nasıl inşa edebilmişler? Piramitleri ele alalım. Kocaman taşları nasıl taşımışlar nasıl kaldırmışlar? Makine gibi birşeyler kullanmış olmalılar. İşte bu yazıda ve devamındaki yazılarda basit makineleri inceleyeğiz ve sorular çözeceğiz. Bu makinelere basit dememizin nedeni karmaşık olmamaları, çalışma ilkelerini anlaması görece … Devamını oku
Archimedes’in (Arşimet) ünlü sözü “Bana bir destek noktası verin, Dünya’yı yerinden oynatayım.” kaldıraç sistemini anlatır. Kaldıraç, bir çubuk ve bu çubuğun bir destek noktası etrafında dönebilmesi ilkesine göre tasarlanmış bir basit makinedir. Kaldıraçlarda üç unsur bulunur: destek noktası, yük ve kuvvet. Kaldıraçlar bu üç unsurun birbirine göre konumuna göre üç çeşittir. Şimdi kaldıraç türlerini inceleyelim. … Devamını oku
İnşaat gördüyseniz makara da görmüşsünüzdür. İnşaat işçileri malzemeleri üst katlara nasıl çıkarıyorlar? Makaralarla. Makaralar tekerlek biçiminde merkezinden geçen eksen etrafında serbestçe dönebilen sistemlerdir. Makaralara bir ip geçirilir ve ipe uygulanan kuvvetin yönü ya da büyüklüğü değiştirilebilir. Basit makine sistemlerindeki kullanım amaçlarına göre makaralar sabit makaralar ya da hareketli makaralar olmak üzere iki farklı şekilde kullanılabilir: … Devamını oku
Çıkrık, bin yıllardır kullanılan bir basit makine sistemidir. Çıkrık sistemi iki türlü kurulabilir. İlkinde eksenleri aynı yarıçapları farklı iki silindir bulunur. Bu silindirler aynı ortak eksen etrafında dönebilecek şekilde yerleştirilir. Diğer çıkrık türünde ise bir silindire silindirin merkezine bağlı bir kol eklenir. Günlük yaşamda çıkrık sistemi su kuyularında, el matkaplarında, bisiklet pedallarında ve olta makinesinde … Devamını oku
Çarklar ve dişliler sadece basit makinelerde değil, neredeyse tüm makinelerde en sık kullanılan sistem elemanlarıdır. Merkezi etrafında dönebilen, çevresine dişlerin sıralandığı çarklara dişli adı verilir. Bu çarklar çember, disk ya da silindir şeklinde olabilir. Dişlilerin kullanım amacı birlikte ve aynı anda çalışması gereken mekanik sistem elemanları arasındaki bağlantıyı sağlamaktır. Dişleri dişli çarklarda birbiri arasına girer, … Devamını oku
Kasnak, bir merkez etrafında dönebilen ve etrafına kayış sarılabilen basit makinelere verilen addır. Farklı kasnaklar birbirine kayışlarla bağlanır. Böylece tıpkı çarklar ve dişlilerde olduğu gibi birbiriyle uyum içinde çalışarak enerji aktarımını sağlayan makine sistemleri oluşturulur. İki kasnak birbirine farklı şekillerde bağlanabilir. Bağlanma biçimlerine göre kasnakların birbirine göre dönme yönlerini inceleyelim. Yukarıdaki şekilde A kasnağı (içerideki … Devamını oku
Vidaları görmeyen yoktur. Duvara birşeyi asarken, mobilyaları birleştirirken bunları kullanırız. Ama vidanın nasıl çalıştığını hiç düşündünüz mü? Bir de tuhaf bir tanım yapalım. Vida bir eğik düzlemin bir silindire ya da koniye sarılmasıyla elde edilen bir basit makinedir. Silindir ve koni tamam da, eğik düzlem ne alaka diye düşünüyorsanız, vida adımlarına aşağıdaki şekilde kesiti verilen … Devamını oku