Fizik biliminin ilk ve belki de en büyük başarısı hareketi tanımlamak ve açıklamak olmuştur. Kuvvet ve hareket konusu hem hareketin özelliklerini anlamayla hem de bir cismin nasıl hareket edeceğini açıklamayla ilgilidir. Klasik fizik kuramlarının başlangıcı olan mekanik, kinematik (hareketin tanımlanması) ve dinamik (hareketin açıklanması) alt dallarını içerir.
Hareketin ne olduğu ve çeşitleriyle birlikte temel kavramları olan konum, yer değiştirme, hız ve ivme bu konu kapsamındadır. Düzgün doğrusal, düzgün ivmelenen, düzgün dairesel (çembersel) ve basit harmonik hareketin özellikleri de bu konuda incelenmektedir.
Kuvvetin tanımı, etkileri ve doğadaki temel kuvvetler açıklanır. Serbest cisim diyagramlarının kullanılarak bileşke kuvvetin bulunması gösterilir. Newton’un hareket kanunları örnek soru çözümleriyle anlatılır. Ayrıca eylemsizlik yasası örnekleri ve gösteri deneyleriyle sunulur. İkinci yasa için kuvvet, kütle ve ivme ilişkisi ayrıca sanal deneylerle araştırılmakta ve videolarla gösterilmektedir. Etki tepki yasası da yine örneklerle ve videolarla açıklanmaktadır.
Kuvvet ve hareket konusunda ayrıca örnek soru çözümleri, konu anlatımları, testler ve simülasyonlar da bulunmaktadır.
Bağıl hareket ve bağıl hız neymiş bir önceki yazıda öğrenmiştik. Şimdi hareketli bir ortamda, sabit hızla giden cisimlerin hareketini, farklı gözlem çerçevelerine göre inceleyeceğiz. Nehir problemleri bu konunun en sık kullanılan örneklerinden olduğu için, nehir problemleri çözeceğiz. Ama önce yere göre hareket eden bir trenin içinde, trene göre hareket eden bir kaykayın, yere göre hareketine … Devamını oku
Otoyolda giden bir otobüsün içindeki insanları düşünün. Otobüsün içindeki insanlar birbirlerine göre hareket ediyorlar mı? Peki ya yol kenarında duran bir gözlemciye göre otobüsün içindeki insanlar hareket ediyorlar mı? Otobüsün içindekiler koltuklarında oturuyorlar, koltuklar da hareket etmiyor, demek ki otobüsün içinden bakan birine göre hareket etmiyorlar. Ama yol kenarındaki gözlemciye göre otobüsle birlikte içindeki yolcular … Devamını oku
Suyla oynayan herkes bilir. Suya taş atarsanız batar, tahta atarsanız yüzer. Ama neden taş batıyor, tahta yüzüyor? Su tahtayı kaldırıyor (yukarı doğru itiyor), peki taşı kaldırmıyor mu? Bu yazıda kaldırma kuvveti kavramını durgun akışkanların (sıvıların ve gazların) içlerine konulan cisimlere uyguladığı kuvvet olarak tanımlayacak, kaldırma kuvvetinin sebebini (nedenini) araştıracak ve hangi değişkenlere bağlı olduğunu bulacağız. … Devamını oku
Düzgün çembersel hareketi niye öğreniyoruz? Ne işimize yarayacak bu bilgi? Sınavda çıkacak bu kadar mı? Hiç bir şey de kullanmayacaksanız, araba kullanırken virajlara yavaş girmeniz gerektiği konusunda kullanacaksınız. Bu yazıda yatay, düşey ve eğimli virajlarda emniyetli dönüş şartlarını inceleyeceğiz. Araba kullanırken viraja hızlı girerseniz ne olabilir (hatta neredeyse kesinlikle olur)? Aşağıdaki resimdeki gibi bir felaketle … Devamını oku
Düzgün çembersel hareket (veya dairesel hareket) için temel kavramlar olan periyot, frekans, açısal hız, merkezcil ivme ve merkezcil kuvveti öğrenmiştik. Şimdi yatay ve düşey düzlemlerde çembersel hareket yapan cisimlerin hareketini analiz edeceğiz, yani parçalarına ayırıp inceleyeceğiz. Çembersel hareket yapan cisimlerin önce hareketli resimlerini göreceğiz, sonra serbest cisim diyagramlarını çizip üzerlerindeki kuvvetleri göstereceğiz. Yatay düzlemde düzgün … Devamını oku
Akabilen maddelere akışkan dendiğini, akışkanların aslında sıvılar ve gazları kapsadığını biliyoruz. Basınç kavramında epey ilerledik. Durgun akışkanlarda sıvı basıncını ve gaz basıncını incelemiştik. Bu yazıda hareket eden yani akan akışkanlarda basıncı inceleyeceğiz. Akışkan dinamiği diye sadece akışkanların hareketini inceleyen fiziğin bir alt dalı olduğunu da söylemeliyiz. Akışkanlarda akış hızı ve akışkan basıncı ilişkisini açıklayan süreklilik … Devamını oku
Türkçe Akışkan Basıncı ve Akış PHET Simülasyonu HTML5 ile yazıldığı için hem bilgisayarlarda, hem tabletlerde, hem de akıllı telefonlarda çalışıyor. Simülasyonu Başlat Creative Commons (CC-BY) lisansıyla kullanılmıştır. PhET Interactive Simulations University of Colorado Boulder https://phet.colorado.edu Akışkan Basıncı ve Akış PHET Simülasyonu nasıl kullanılır? Simülasyon yüklenince karşınıza çıkan ilk ekranda üç seçenekle karşılaşacaksınız. Basınç Altında, Akış … Devamını oku
Maddenin katı, sıvı ve gaz hallerini biliyoruz. Belirli sıcaklıklarda saf bir maddenin hal değiştirdiğini de biliyoruz. Katıdan sıvıya geçmeye erime, sıvıdan katıya geçmeye donma olayı, bu olayların gerçekleştiği sıcaklığa normal erime ve donma noktası diyoruz. Benzer şekilde saf bir maddenin sıvıdan gaza kaynayarak dönüştüğünü ve gazdan sıvı hale de yoğuştuğunu söylüyoruz. Ama şimdiye kadar yalnızca … Devamını oku
Fizikte bir büyüklükten bahsedebilmemiz için onu ölçebilmemiz gerekir. Basınç birim yüzey alana düşen kuvvettir diye bu kavramı tanımladığımıza göre ölçebiliyor olmalıyız da. Peki basınç nasıl ölçülür? Basınç ölçümü için basıncın tanımından ve maddenin farklı hallerindeki basınç ilişkilerinden faydalanılır. Sırasıyla en sık kullanılan basınç ölçen araçları inceleyelim. Barometre nedir, nasıl çalışır? Açık hava basınç ölçümü yapmakta … Devamını oku
Kapalı kaptaki bir sıvıya bir noktasından dışarıdan basınç uygularsak, sıvının diğer noktalarındaki basınç nasıl değişir? Bu soruya cevap veren fizik yasası Pascal prensibidir. Akışkan basıncının iletiminin özelliklerini açıklayan Pascal prensibi (ilkesi veya yasası), bir kabın içine konulmuş sıkıştırılamayan bir akışkanın herhangi bir yerinde meydana gelen bir basınç değişiminin, akışkanın her yerine aktarıldığını, aynı basınç değişiminin … Devamını oku